«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
616 
жисмоний маданият жараёнида ўрганиш ҳам ёш мутахассисларга катта билим 
ва тажриба беради. Жисмоний ривожланиш кўрсаткичларига бўй, вазн, кўкрак 
қафасининг кенглиги, ўпканинг тириклик сиғими (спирометрия), бел кучи 
(станометрия), қўл кучи (динамометрия), шунингдек, юракнинг минутлик 
уриши, минутлик нафас олиб-чиқариш каби кўрсаткичларни ҳам киритиш 
мумкин. Футбол, волейбол, баскетбол, енгил атлетика каби спорт турларида 
бўйнинг узунлиги, яъни 180-190 см бўлиши спорт натижаларини ўсишида 
катта аҳамиятга эга. Бўйнинг пастлигига турли хил сабаблар бўлиши мумкин. 
Масалан болаликдаги оғир касалликлар, меъёрланмаган оғир меҳнат, ирсият, 
мунтазам очлик, витаминларнинг етишмаслиги, ички секреция безлари 
фаолиятининг бузилиши ва бошқалар. Одам организмининг, шунингдек, 
бўйнинг ўсиши бўйича адабиётларда турли маълумотларни учратиш мумкин. 
Баъзилар организмнинг, шу жумладан бўйнинг ўсиши 22 ёшга келиб тўхтайди, 
дейишча, баъзилар бўйни 25-27 ёшгача ўсади,- деб ҳисоблайди. Бугунги 
жамиятимиздаги кам ҳаракатлилик, яъни гиподинамия нуқтаи-назаридан 
вазнни ортиб кетишини нима деб тушунтириш мушкул. Уни баъзилар 
касаллик сифатида қабул қилишса, баъзилар саломатлик белгиси сифатида 
ҳам қабул қилади. Лекин ҳаддан зиёд семириб кетган аёллар, эркакларни 
бевосита ўз жонига жабр қилувчилар деб тушуниш тўғрироқ бўлади. Ортиқча 
вазн натижасида организмни зўриқишини фақат мутахассислар эмас, балки 
оддий одамлар ҳам тушуниб етади. Ортиқча вазн натижасида энг аввал юрак-
томир ва нафас олиш тизимида салбий ўзгаришлар юзага келади. Ҳаддан зиёд 
толиқишни ҳис қилиш, ҳансираб нафас олиш бу ўзгаришларнинг дастлабки 
белгиларидир. Вазнни назорат қилиш керак. Вазнни назорат қилиш демак, 
саломатликни назорат қилишдир. Юқорида келтирилган жисмоний 
ривожланиш кўрсаткичлари ва улар билан боғлиқ маълумотларни машқ 
қилиш жараёнида ўрганиб, уларга риоя қилиш жисмоний маданият ва спорт 
билан мустақил шуғулланишда катта аҳамият касб этади.