«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

reversiv registrlar
deb ataladi.
JK-triggerlar asosidagi to‘rt razryadli ketma-ketli siljitish registri funktsional 
sxemasi 2.1.2-rasmda keltirilgan. Registr tarkibiga kiruvchi razryadli triggerlar 
o‘zaro ulanganligi sababli, bunday registr yuqorida aytib o‘tilgan mikroamallardan 
tashqari saqlanayotgan ma’lumotni o‘nga siljitish amalini ham bajaradi. 
2.1.2-rasm. To‘rt razryadli ketma-ketli siljitish registri funktsional sxemasi 
 
Registrlar sxematexnikasini hisoblash jarayonlari. EWB dasturidan 
foydalanib, registrlar sxematexnikasining ishlash prinsipi loyihalash 
Electronics WorkBench (National Instruments) Multisim dasturi real vaqt 
masshtabida ishlovchi, o’lchash asboblari bilan jihozlangan tadqiqotchining real ish 
joyi-radioelektron laboratoriyani imitatsiya qiladi. Dastur yordamida har qanday 
murakkablikdagi analog va raqamli radioelektron qurilmalarni tuzish, modellash va 

---

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
204 
tadqiq qilish mumkin. Electronics WorkBench (National Instruments) dasturi elektr 
va elektron sxemalarni modellash uchun ishlatiladi. Foydalanuvchining interfeysi 
menyu, asboblar paneli va ishchi sohadan iborat (2.1.3-rasm). 
2.1.3-rasm. Electronics WorkBench bosh oynasi. 
Menyu quyidagi komponentlarga ega: fayllar bilan ishlash menyusi (Файл), 
tahrirlash menyusi (Редактор), zanjirlar bilan ishlash menyusi (Вид), sxemalarni 
tahlil qilish menyusi (Моделирование), oynalar bilan ishlash menyusi (Oкнo), 
yordam fayllari bilan ishlash menyusi (Справка). Asboblar panelida radioelektron 
sxemalar elementlarining tasvirlari bo’lgan knopkalar mavjud. Knopkalar 
bosilganda ularga mos bo‗limlar ochiladi, masalan, diodning tasviri bosilsa diodlar 
bo’limi ochiladi. Dasturning bosh oynasi 2.1.3-rasmda keltirilgan.
Yuqori qatordagi belgilar menyu komandalarini qaytaradi. Keyingi, ya‘ni 
sxema oynasining yuqorisida joylashgan belgilardan zanjirga ulanuvchi elementlar 
va o’lchash asboblarini tanlash uchun foydalaniladi. Diodlarni (Diods) va o’lchash 
asboblarini (Inctrumentary) tanlash oynalari ko’rsatilgan. Sxemani hisoblashni 
aktivlashtirish va to’xtatish (Pusk/Stop) hamda pauza (pause) knopkalari dastur 
oynasining yuqori o’ng burchagida joylashgan. Pusk/Stop knopkasi ega. Ulardan 
birini bosish yo’li bilan sxemani hisoblashni aktivlashtirish yoki toxtatish mumkin.
Hisoblagichning dastlabki holatini ko‘rstaishi nolga teng deb olinadi. 
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, nchi impuls uchrazryadli hisoblagichning holatini 
dastlabki nolinchi holatga qaytaradi. Keltirilgan chiqish qiymatlarini analiz 
qilishdan hisoblagich, chastota bo‘luvchi sifatida marta ishlatilishi mumkinligi kelib 
chiqadi. Ko‘p hollarda hisoblagichlarda qo‘shimcha va kirishlarga ega triggerlar 
qo‘llaniladi. Ushbu qo‘shimcha kirishlarni va kombinasion sxemalarni qo‘llab, 
birorta dastlabki berilgan kodni boshlang‘ich kod qilib o‘rnatish va shu bilan birga 
hisoblagichning ko‘rsatishini boshqa berilgan ma’lum ikkilik kodga erishilgandan 
so‘ng qaytarish, ya’ni nollash mumkin. 

---