Primatlarning asosiy evolyutsion bosqichlari

PRIMATLARNING ASOSIY EVOLYUTSION BOSQICHLARI Reja: 1. Dastlabki odamlar jamoasi (to‘da) 2. Ibtidoiy to‘daning taraqqiy etishida ovchilikning roli. 3. Ibtidoiy jamoachilikning rivojlanishi va jinsiy munosabatlar. 4. Ibtidoiy dunyoqarash va nutqning shakllanishi va rivojlanishi. 5. G‘oyaviy tasavvurlarning manbalari.

DASTLABKI ODAMLAR JAMOASI (TO‘DA) Insoniyat hayvonot olamidan ajralib chiqib antropogenez jarayonini bosib o‘tdi. Bu, shubhasiz juda katta davrni o‘z ichiga olgan jarayon edi. O‘z-o‘zidan savol tug‘iladiki, mazkur davr ichida odamlar kollektivi qanday edi? Ma’lumki, eng qadimgi odamlarning ajdodlari-qazilma maymunlar, avstrolopiteklar poda yoki gala bo‘lib yashaganlar. Ikkinchi tomondan, odamning shuning bilan birga qurollar ishlashning faqat kollektiv ichidagina paydo bo‘lganini e’tirof qilish zarur. Kishi organizmining, xususan qo‘lning tarqqiy qilshi natijasida, mehnat natijasida tabiat ustidan boshlangan xukmronlik ilgariga qarab bosilgan xar bir qadam borgan sayin odamning bilim darajasini kengayotirib bordi. Mehnatning rivojlanishi zaruriyati orqasida, jamiyat a’zolarining yanada yaqinroq jipslashuvicha yordam berdi, chunki shuning orqasidan bir-birlarga yordam qilish, birgalashib ishlash tez-tez uchraydigan xodisa bo‘lib qoldi. Birgalashib ishlashning foydasini anglash esa jamiyatning har bir a’zosi uchun ravshan bo‘lib qoldi. Dastlabki odamlar kollektivi shunday guruh ediki, undagi a’loqa birgalikda ovqat topish va tashqi xavfdan birgalikda saqlanishga asoslangan edi. Lekin inson o‘z hayotining u ilk davrida turmush vositalari bilan juda kam ta’minlangan edi. Tirikchilik vositalarini qo‘lga kiritish ijodiy xarakterga ega edi. Xam odamlar orasida ongli ravishda uyushgan mustaxkam va doimiy guruhlar yo‘q va bo‘lishi mumkin emas edi.