Презентация магистерской диссертации

Инфляцион жараёнларнинг ҳисоб тизими ва услубиятига таъсири

• Кўпгина мамлакатларда, жумладан, АҚШда бухгалтерия ҳисоби қисман "тарихий харажатлар принципи" (ТХП)га асосланган бўлиб, у бухгалтерия ҳисобида қўлланиладиган пул бирлигининг барқарорлигини тахмин қилишга асосланган. Бошқача қилиб айтганда, инфляция умуман йўқ ёки унинг даражаси аҳамиятсиз деб тахмин қилинади. Шу нарса аниқки, иккинчисини қанчалик аниқлиги кам бўлса, "тарихий харажатлар принципи" корхонанинг молиявий ҳолатини бузади.
• ТХПга кўра сотиш ҳажми, харажатлар ва бошқа молиявий операциялар ҳажми бу операциялар содир бўлган вақтдаги баҳоларда бухгалтерия ҳисобида акс эттирилади. Ушбу тамойил, биринчи навбатда, узоқ муддатли активлар ҳисоби учун ўта муҳимдир. Кўриниб турибдики, ушбу тамойилга амал қилишнинг мақбуллиги ва амал қилиши инфляция даражасига тескари пропорционалдир.

Инфляцион жараёнларнинг ҳисоб тизими ва услубиятига таъсири

• Германия ва Япония бу тамойилнинг энг изчил ва қатъий тарафдорлари ҳисобланади ва сўнгги даврда ҳеч қандай инфляция босимини бошдан кечирмади. Кўп йиллар давомида инфляциядан том маънода катта зарар кўрган Жанубий Aмерикa давлатлари (ТХП) принципидан анча вақт олдин воз кечган. Бу мамлакатлардаги компаниялар қайта ҳисоблаш учун ишлатиладиган умумий нарх индекси ёрдамида ўз актив қийматларини вақти-вақти билан ўзгартириб туради.

Урушдан кейинги даврда (1945-1970) АҚШ иқтисодиёти инфляциянинг паст суръатлари билан ривожланди. Шунинг учун ТХП тамойилини қўллаш билан боғлиқ муаммолар билан фақат бир неча олимлар қизиқди, холос. Бироқ кейинги йилларда Aмерикa стандартларига кўра инфляция даражаси бирмунча ошди. Бу эса нарх ўзгаришининг компания фаолиятига таъсирини баҳолаш муаммосига бўлган қизиқишни дарҳол оширди. 1979 йилда Aмерикa компаниялари учун бухгалтерия стандартларини ишлаб чиқадиган молиявий ҳисоб стандартлари Кенгаши (ФАСБ) энг йирик фирмаларга жорий ҳисобда нарх ўзгаришларини ҳисобга олишга ҳаракат қилишларини тавсия қилди.

• Урушдан кейинги даврда (1945-1970) АҚШ иқтисодиёти инфляциянинг паст суръатлари билан ривожланди. Шунинг учун ТХП тамойилини қўллаш билан боғлиқ муаммолар билан фақат бир неча олимлар қизиқди, холос. Бироқ кейинги йилларда Aмерикa стандартларига кўра инфляция даражаси бирмунча ошди. Бу эса нарх ўзгаришининг компания фаолиятига таъсирини баҳолаш муаммосига бўлган қизиқишни дарҳол оширди. 1979 йилда Aмерикa компаниялари учун бухгалтерия стандартларини ишлаб чиқадиган молиявий ҳисоб стандартлари Кенгаши (ФАСБ) энг йирик фирмаларга жорий ҳисобда нарх ўзгаришларини ҳисобга олишга ҳаракат қилишларини тавсия қилди.