Asosiy vositalar miqdori korxona balansiga: e) tovar-moddiy zaxiralar tarkibidan o’tkazish;
j) moliyaviy ijara (lizing) shartnomasi bo’yicha olish;
z) qiymati aniqlangan asosiy vositalarga kapital qo’yilmalar;
i) ortiqcha (hisobga olinmagan) asosiy vositalarni aniqlash;
k) asosiy vositalarni xo’jalik jamiyati ta’sischilar tarkibidan chiqayotganda yoki tugatilayotgan xo’jalik jamiyatining mulki ta’sischilar orasida taqsimlanayotganda qo’lga kiritish;
l) asosiy vositalarga mulkka egalik, xo’jalik yurituvi yoki tezkor boshqaruv huquqini qo’lga kiritishga olib keladigan boshqa operatsiyalar yoki holatlar natijasida kiritilishi mumkin.
1. AV-1 shakli - «Asosiy vositalarni qabul qilish va berish akti» -asosiy vositalarning kirim va chiqimini qayd qilish uchun.
2. AV-2 shakli - «Ta’mirlangan, mukammallashtiril¬gan va rekonstruksiya qilingan asosiy vositalarni qabul qilish va topshirish dalolatnomasi»- ob’ektlarning boshlang‘ich qiymatining oshishini qayd qilish uchun.
3. AV-3 shakli - «Asosiy vositalarni hisobdan chiqarish» ob’ektlarni tugatish uchun.
4. AV-4a shakli - «Avtotransport vositalarini tugatish dalolatnomasi».
5. AV-7 shakli - «Asosiy vositalarni hisobga olish uchun inventar kartochkalari» har bir asosiy vositaning holati va harakatini alohida qayd qilib boradi.
6. AV-8 shakli - «Asosiy vositalarning harakatini qayd qilish kartochkasi»- ularning kirim va chiqimini hisobga olib boradi.
7. AV-9 shakli - «Asosiy vositalarning inventar ro‘yxati» ularning foydalanish joylari bo‘yicha hisobini tashkil qilish uchun ishlatiladi.
3.Asosiy vositalarning harakati ustidan quyidagi hujjatlar yordamida nazorat o‘rnatish mumkin.
a) sub’ektga foydalanish huquqi berilgan o‘rmon va suv xavzalari, yer uchastkalari va konlar uchun sarflangan inventar xususiyatidagi kapital qo‘yilmalar;
b) ijaraga olingan asosiy vositalar uchun sarflangan tugallangan ishlar natijasi bo‘yicha xarajatlar.
Asosiy vositalar boshlang‘ich qiymatda hisobga olib borilib, alohida ob’ektlar uchun ularning boshlang‘ich qiymati quyidagicha aniqlanadi:
a) ta’sis etuvchilarning sub’ektga qo‘shgan asosiy fondlari – o‘zaro kelishilgan bahoda;
b) sub’ektning o‘zida ishlab chiqarilgan yoki sotib olingan asosiy vositalarning ishlab chiqarish tannarxi yoki sotib olish bahosiga tashib keltirish va o‘rnatish xarajatlarini qo‘shib haqiqiy tannarxda;
v) boshqa shaxslardan tekinga olingan asosiy vositalar, ekspert tomonidan belgilangan yoki dalolatnomada ko‘rsatilgan bahoda.
0100-«Asosiy vositalar» schotida quyidagilar ham hisobga olib boriladi:
Imorat va inshootlarni qurish, asbob-uskunalarni va boshqa asosiy vositalarni sotib olish bilan bog‘liq bo‘lgan kapital qo‘yilmalarni hisobga olish 0800 - «Kapital qo‘yilmalar» deb nomlangan aktiv va kalkulyatsiyalash schotlarida yuritiladi. Bu guruh quyidagi schotlardan tashkil topgan:
0810-«Tugallanmagan qurilish»;
0820-«Asosiy vositalar sotib olish»;
0830-«Nomoddiy aktivlarni sotib olish»;
0840-«Asosiy podani tuzish»;
0890-«Boshqa kapital qo‘yilmalar»;
