20-masala. Korxona bo’yicha reja quydagi ma’lumotlar berilgan:
Mahsulot
turlari
|
Mahsulot hajmi, dona
|
Mahsulot tannarxi,
mln so’m/dona
|
Mahsulot narxi,
mln so’m/dona
|
A
B
D
E
|
bazis
davrda
|
joriy davrda
|
bazis davrda
|
joriy davrda
|
bazis davrda
|
joriy davrda
|
Reja
bo’yicha
|
Haqi-qatda
|
Reja
bo’yicha
|
Haqi-qatda
|
|
Reja
bo’yicha
|
Haqi-qatda
|
500
450
100
-
|
550
460
-
100
|
540
460
-
200
|
10
50
20
-
|
9
45
-
30
|
10,5
45,5
-
29
|
15
60
21
-
|
15
60
-
33,0
|
16,2
62,0
-
33,0
|
Yuqoridagi ma’lumotlar asosida korxona bo’yicha aniqlang:
1) bir so’mlik mahsulot ishlab chiqarish xarajatlarini, shu jumladan:
a) bazis davr uchun;
b) joriy davr uchun (reja bo’yicha va haqiqatda);
2) bir so’mlik mahsulot ishlab chiqarish xarajatlarining, reja topshirig’i, reja bajarilishi va dinamikasi indekslarini;
3) joriy davrdagi bir so’mlik mahsulot ishlab chiqarish xarajatlarining reja darajasidan farqini (mutlaq va nisbiy o’zgarishlarda), shu jumladan:
a) mahsulot assortimentining o’zgarishi hisobiga;
b) mahsulot tannarxining o’zgarishi hisobiga ;
d) mahsulot narxining o’zgarishi hisobiga.
4) taqqoslama mahsulotlar tannarxining reja topshirig’i, reja bajarilishi va dinamikasi indekslarini.
21-masala. Tovar aylanmasi va muomala xarajatlari to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan ( mln so’m):
Ko’rsatkichlar
|
Bazis davr
|
Joriy davr
|
Tovar aylanmasi
|
200
|
231
|
Muomala xarajatlari
|
14,5
|
15,0
|
Agar joriy davrda sotilgan tovarlarning narxlari bazis davrdagiga nisbatan 10,0 %, muomala xarajatlari esa narxlar o’zgarishi natijasida 3,0% oshgan bo’lsa:
Aniqlang:
1) muomala xarajatlari darajasini;
2) muomala xarajatlari indekslarini (joriy va taqqoslama narxlarda);
3) muomala xarajatlarini o’zgarishi hisobiga iqtisod (ortiqcha) qilingan xarajatlar summasini.
22-masala. Hisobot davri uchun quyidagi ma’lumotlar berilgan (mlnso’m):
Ko’rsatkichlar
|
Reja
|
Reja bo’yicha joriy davr sotish hajmi
|
Haqiqatda
|
1.Sotishdan olingan tushum
2.Sotilgan mahsulot tannarxi
|
100
90
|
102
93,6
|
107,1
93,0
|
Aniqlang:
1) foyda va rentabellik darajasi bo’yicha reja bajarilishi indekslarini;
2) sotishdan olingan foyda o’zgarishining mutlaq va nisbiy ko’rsatkichlarini;
3) rentabellik haqiqiy darajasining rejadan farqini, shu jumladan omillar o’zgarishi hisobiga.
XVII. MILLIY HISOBLAR TIZIMI
Uslubiy ko’rsatmalar va namunaviy misollar yechish
Ushbu mavzu bo’yicha talaba olgan nazariy bilimlarini mustahkamlash va ko’nikmalar hosil qilish uchun quyidagilarni bilishi va o’zlashtirishi zarur:
iqtisodiy ishlab chiqarish va uning chegarasi;
bozor va nobozor ishlab chiqarish jarayoni ko’rsatkichlarini hisobga olish va hisoblash usuli;
ishlab chiqarish schyotining ko’rsatkichlarini hisobga olish va hisoblash hamda natijaviy ko’rsatkichlarini tahlil qilish;
daromadlarning shakllanish schyotining ko’rsatkichlarini hisobga olish va hisoblash usuli hamda natijaviy ko’rsatkichlarini tahlil qilish:
mulk daromadlari, ularning tasnifi va hisobga olish;
daromadlarning birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari ko’rsatkichlarini hisobga olish va hisoblash hamda natijaviy ko’rsatkichlarini tahlil qilish;
daromadlarni natura ko’rinishida taqsimlash schyotining ko’rsatkichlarini hisobga olish va hisoblash hamda natijaviy ko’rsatkichlarini tahlil qilish;
pirovard va haqiqiy iste’mol ko’rsatkichlarini, iqtisodiy aktivlarni hisobga olish, hisoblash va tahlil qilish.
Do'stlaringiz bilan baham: |