Практикум по статистике. (2 издание). Тащкент изд. «Iqtisod-moliya»

Hisoblang:
1) bahoning o’zgaruvchan, o’zgarmas va tuzilmaviy siljishlar ta’siri indekslarini;
2) tegishli xulosa qiling.
16-masala. Kichik korxonalarda ishlab chiqarilgan mahsulotning miqdori va tannarxi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar mavjud:

Kichik korxona	Mahsulot hajmidagi ulushi, %		Mahsulot birligining tannarxi, so’m
	I chorak	II chorak	I chorak	II chorak
1	45	30	280	290
2	25	45	375	370
3	30	25	490	490

Kichik korxonalar bo’yicha quyidagilarni hisoblang:

1) individual indekslarni;
2) tannarxning umumiy indekslarini:
a) o’zgaruvchan tarkibli;
b) o’zgarmas tarkibli;
d) tarkibiy siljishlar ta’siri.
3) tegishli xulosalar qiling.
17-masala. Joriy davrda o’tgan davrga nisbatan baholar 3% o’sgan holda tovar aylanmasining fizik hajmi 20% ortgan. Tovar aylanmasi qanday o’zgargan?

18-masala. Qandolatchilik fabrikasi bo’yicha quyidagi ma’lumotlar ma’lum:

Mahsulot turi	Oylar bo’yicha ishlab chiqarilgan, kg				1 kg uchun o’zgarmas baholar, ming so’m
	Yanvar	Fevral	Mart	Aprel
Parvarda Konfetlar Shokolod	4800 6450 1400	4950 7110 1600	5000 8100 1750	6410 9000 1500	2,20 4,50 9,60

Yanvar-aprel oylari uchun konditer fabrikasi bo’yicha mahsulot fizik hajmining bazisli va zanjirsimon indekslarini hisoblang. Indekslarni hisoblashda qaysi vaznlardan(o’zgaruvchan va o’zgarmas) foydalandingiz?

19-masala. Fermer xo’jaligining yetishtirgan va sotgan mahsulotlari quyidagi ma’lumotlar bilan tavsiflanadi:

Mahsulot turi	Mahsulot bir birligining bahosi , ming so’m			Sotilgan mahsulot hajm
	May	Iyun	Iyul	May	Iyun	Iyul
Gilos, kg Shaftoli, kg Sut, l	2,5 3,0 0,9	2,0 15 1,1	1,8 1,0 1,2	4800 1400 1600	2000 6000 1800	500 1000 1700

Yuqoridagi mahsulotlar bo’yicha o’zgarmas va o’zgaruvchan vaznlardagi bazisli va zanjirsimon indekslar aniqlansin. Hisoblangan indekslarni to’g’riligini (noto’g’riligini) bazisli va zanjirsimon indekslarni o’zaro bog’liqligidan foydalanib tekshirib ko’ring.

20-masala. Joriy yilda tuman savdo korxonalarining tovar aylanmasi hajmi solishtirma baholarda 140 mlrd so’mni tashkil qilgan. Baholar pasayishi natijasida aholi 7 mlrd so’mni tejab qolgan.
O’tgan davr tovar aylanmasi 100 mlrdso’m ekanligi ma’lum bo’lsa, tovar aylanmasining fizik hajmi va baho indekslarini hisoblang.


21-masala. Har bir savdo xodimiga to’g’ri keladigan tovar aylanmasi joriy davrda o’tgan davrga nisbatan 10%ga oshgan. Savdo xodimlari soni o’zgarmay qolsa tovar aylanmasida qanday o’zgarish sodir bo’ladi?