O‘quvchilik sumkam
Maktabda o‘qib yurgan kezlarim papkamga darsliklar,
daftarlar-u, qalam donlardan tortib badiiy kitoblarimni ham
solib olar edim. Shungami qulf va osgichi tez-tez buzilar edi.
O‘sha damlarda onamga shunday derdim:
– Onajon, kerakli yukning og‘iri yo‘q, deb uq ti rar dingiz,
nima uchun kitoblarim sumkamga og‘irlik qilayapti?
– Bo‘lmasa, og‘irroq badiiy kitoblaringni tashlab
ket, maktabdan qaytgach uyda o‘qiysan, – derdi onam
jilmayib. Men esa kitoblarimdan ajralishni tasavvur eta
olmay, o‘ylab-o‘ylab, aqlliroq ammo biroz noqulayroq
chorani topdim. Qalinroq kitoblarimni qo‘limda tutib
ketadigan bo‘ldim…
Kutubxona – nurxona
Maktab davrimni yana yodga olaman. Chunki yodda
qolsa arzigulik xotiralarim bisyor ekan. Bilasiz, maktabda
o‘quvchilarning sevimli fani jismoniy tarbiya. O‘quvchilar
aynan shu darsda o‘zlarini erkin sezdi. Kamina esa
jismoniy tarbiya darsida boshqalarga o‘xshab futbol,
shaxmat va boshqa qiziqarli o‘yinlarga boy darslarda
muntazam qatnashmaganman. Buning o‘rniga fan o‘qi-
tuvchim bilan kelishgan holda bir soat davomida sevimli
go‘sham maktab kutubxonasida bo‘lar edim. Yillar
davomida kutubxonamizdagi kitoblarning barchasini
aynan shu jismoniy tarbiya fani bois mutolaa qilishga
muvaffaq bo‘ldim. Biroq maktabni bitirish imtihonlarida
barcha fanlardan a’lo, jismoniy tarbiyadan esa pas baho
10
Ibrohim Rixsiboyev
oldim. Sababini so‘rasangiz, ustozlar qoldirilgan darslar
bois shu to‘xtamga kelishgan ekan.
Har kimning aytgan gapi…
Har kim aytgan gapga ham quloq tutavermang. Chunki
eshitib qo‘yib, yo saodatga erishasiz, yo falokatga.
Ko‘zgu
Insonning yuziga oyna tutsang ham, bu me ning yuzim
emas deydi. Hech bir insonning xato, kamchiligi o‘ziga
sezilmaydi. Bu ayon haqi qatni aytmoqlikka urunsang, tan
olmaydi. Mana shu asl zalolatdir.
mehnat
Bobom, juda mehnatkash inson bo‘lganlar. Bola-
ligimdan meni ham shunga o‘rgatganlar. Bir daqiqa
vaqtimni ham bo‘sh o‘tkazishimga yo‘l qo‘ymas edilar.
Har qanday ishga qattiq kirishmas ekanman uning tagiga
yeta olmasligimni hamisha uqtirar edilar. Men, yetti yashar
bola, bu so‘zlarning mohiyatini tushunishga harakat
qilardim. Yoshim yigirmadan o‘tdi, hozirgi kunda, bu
haqiqatni tushunayapman –
bo‘sh qop tik turmas ekan.
«Masnaviy rivoyatiga 40 sharh» kitobidan bu haqda
shunday deyilgan:
Biror ishni uddalash uchun azm-u shijoatli, irodali
va qat’iatli bo‘lish kerak. O‘limdan oldin «o‘lgan» kishi
nafsoniy, bashariy his-tuyg‘ularni jilovlab ta’sirsiz holga
11
Dilga tashrif
olib kelgan, yani nafs vasvasasidan qutulgan va haqqa
taslim bo‘lgan insondir. U jo‘mard, boshqalarga yordam
qiluvchi, har kimga yaxshilik tilaguvchi odamdir.
U hech kimning dilini og‘ritmaydi, hech kimdan
ranjimaydi. Hammaga sevgi va shafqat bilan, ochiq yuz,
shirin so‘z bilan muomala qiladi.
Bu hislatlarga bir ichki poklanish va ma’naviy tarbiya
bilan erishadi. Bu tarbiyaning nomi mujohadadir.
Yani o‘z qusur va zaifliklariga qarshi kurashib, ularni
yengmoqdir.
Lazzat
Hayot shunday lazzatli-ki, bu lazzatdan bandalar
hayotga o‘rganib qolib, unga muhabbat qo‘yi shadi, bu
fojea. Chunki bir kun kelib, mana shu lazzatni totib, Alloh
buyurgan farz amallarni bajarma ganligimiz uchun javob
beramiz. Shuni anglashimiz kerak, haqiqiy lazzatni, Haq
taolo bizni jannatga dohil qilganda tuyamiz.
Qarz
Ayol ancha yillar avval, bir yozuvchidan qarz oladi.
Shu ayolni Alloh o‘z bayti tomon chorladi. Bu oliy umr
safariga yo‘l olishdan avval, kimda qarzi bo‘lsa, o‘sha
kishilarga birin-ketin o‘z qarzlarini to‘lab bo‘ynidan soqit
etdi. Birgina yozuvchi qolgan edi. Uning uy manzilini
izlab topgach o‘tmishdagi pul birliginini, bugungi pul
miqdoriga to‘g‘rilab qarzini olib bordi. Yozuvchi ayolni
ancha vaqt ko‘rmaganligi va qarzini unutib yuborganligini
aytdi. Gap orasida:
12
Ibrohim Rixsiboyev
– Men sizga bu pulni qarz, deb bermagan edim, bu
pullarni olmayman, – deydi.
Ayol esa qo‘yarda-qo‘ymay qarzi bo‘lgan pullarni
tashlab ketdi. Balki ayolning shu fazilati tufayli Alloh o‘z
baytiga chorlab, uni pok qilgandir.
Do'stlaringiz bilan baham: |