Polimer materiallar

Radikal va ion pоlimеrlаnish 
Radikal  pоlimеrlаnish. 
Radikal  polimerlanishda  aktiv  markaz  erkin 
radikaldir.  Radikal  polimerlanish  barcha  zanjir  reaksiyalar  kabi  uch  bosqichdan 
iboratdir:  aktiv  markazni  hosil  bo’lishi,  zanjir  o’sishi  va  zanjir  uzilishi.  Bu 
bosqichlarni batafsilroq ko’rib chiqaylik.
 
Aktiv markazni hosil bo’lishi. Aytib o’tilganidek aktiv markaz sifatida erkin 
radikallar  yuzaga  chiqadi.  Ular  tashqi  elektron  qobig’ida  juftlanmagan  elektronlar 
bo’lishi hisobiga elektrofil xossalarni namoyon bo’ladi. Bu aktiv zarrachalar  π- va 
σ- bog’larni elektron juftlari bilan ta’sirlashib, uni erkin radikalga aylantiradi:  
 
Erkin radikallar hosil qilish energiyasi quyidagi qatorda kamayib boradi: 
 
 
                     birlamchi          ikkilamchi       uchlamchi 

---

Radikalni  hosil  qilishga  qancha  kam  energiya  sarf  qilinsa,  u  shuncha  oson 
hosil qiladi va turg’un bo’ladi. Shu sababli turg’unligi bo‘yicha yuqorida keltirilgan 
radikallar quyidagi qatorga joylashadilar: 
 
uchlamchi > ikkilamchi > birlamchi > CH
3
 
Radikal  polimerlanishda  aktiv  markazni  hosil  qilishni  bir  necha  xil  usullari 
bor:  termik  initsirlash,  fotokimyoviy  initsirlash,  radiatsion  initsirlash,  kimyoviy 
intsirlash.