Polimer materiallar

Jadval 
Qo’sh bog’li ayrim birikmalarning polimerlanish issiklik effekti va 
polimerlanishning chegaraviy temperaturasi 
 
Monomer 
-∆N, kJ/mol  T
ch
, K 
Monomer 
-∆N, kJ/mol  T
ch
, K 
Etilen 
94.3 
624 
Formaldegid 
21.0 
393 
Stirol 
75.8 
670 
Atsetaldegid 
0 
242 
Metilakrilat 
78.0 
- 
Atseton 
0 
100 
Metilmetakrilat 
55.3 
470 
Atsetonitril 
-15.5 
- 
 
Bu  bog’liqlik  birinchi  navbatda  bunday  o’rinbosarlarni  ko’sh  bog’  bilan 
o’zaro  bog‘liq  aloqadorlik  (sopryajenie)  effekti  va  bu  effekt  xisobiga  qo’sh 
bog’ning  ochilish  energiyasining  kamayishi  bilan  tushuntiriladi.  Qo‘sh  bog‘ga 
nisbatan  α-holatga  ikkinchi  o‘rinbosarni  kiritilishi  polimerlanish  issiqlik  effektini 
yana  ham  ko‘proq  kamaytiradi.  Qo‘sh  bog‘  hosil  qilishda  geteroatom  qatnashgan 
birikmalar uchun polimerlanish issiqlik effektining sezilarli kamayishi hosdir. 
 
∆H°,  ∆S°  larning  ma’lum  qiymatlaridan  monomerning  muvozanat 
kontsentratsiyasi  va  polimerlanishning  chegaraviy  temperaturasi  hisoblab  topilishi 
mumkin.  Jadvaldan  ko‘rinadiki,  vinil  monomerlarining  polimerlanish  issiqlik 
effektining  qiymati  katta  bo‘lgani  uchun  ularning  polimerlanishning  chegaraviy 
temperaturasi  ham  kattadir.  –C=O  qo‘sh  bog‘  bo‘yicha  polimerlanadigan  asosiy 
monomerlarning  polimerlanish  issiqlik  effekti  juda  kichik  va  nolga  yaqindir. 
Shuning  uchun,  formaldegiddan  boshqa  aldegid  va  ketonlarni  polimerlari 

---

olinmagan. 
Sababi 
ular 
faqat 
manfiy 
temperaturadagina 
termodinamik 
turg‘undirlar.  
Pоlimеrlаnish  rеаksiyasini  butunlаy  to‘хtаtuvchi  mоddаlаr  ingibitоrlаr  dеb 
аtаlаdi.  Ingibitоrlаrgа  gidrохinоn  misоl  bo‘lа  оlаdi.  U  o‘sib  bоrаyotgаn  pоlimеr 
zаnjiridаn  yoki  hоsil  bo‘lgаn  mоnоmеrning  rаdikаlidаn  vоdоrоdni  tоrtib  оlib, 
zаnjirdа  qo‘shbоg‘  hоsil  bo‘lаdi.  Ingibitоrlаr  sifаtidа  ko‘p  аtоmli  fеnоllаr, 
gidrохinоn, pirоkаtехin, аrоmаtik аminlаr, nitrоbirikmаlаr ishlаtilаdi. 
Mоnоmеrlаrni  sаqlаshdа,  trаspоrtlаsh  jаrаyonidа  ingibitоrlаr  qo‘llаnilаdi. 
Mоnоmеrlаrning o‘z-o‘zidаn pоlimеrlаnishini оldini оlish uchun 0.5-1.5% ingibitоr 
qo‘shish kifоya.