Plastmassalarni qaytaishlash texnologiyasi

Termoplastlardan ekstruziya usuli bilan list ishlab
chiqarish texnologik sxemasi:
1—
xomashyo saqlagich; 2—sistema; 5—oraliq saqlagich; 4—metall zarracha- 
larini aniqlash asbobi; 5-granulani isitish (quritish) moslamasi; (5-list olish 
agregati; 7—elektr yuklagich; 
8—
list saqlovchi moslama; 9—chiqindini 
maydalagich; 70-maydalangan chiqindi uchun bunker.
48

---

3-zonaniki 175°C;
4-zonaniki 200°C;
kallak harorati 210°C;
kallakdagi suyuqlanish bosimi 5—12 M Pa.
E kstru ziy alash da h a ro ra tn i iloji b o rich a y u q o ri ushlashga 
h arak a t q ilin ad i c h u n k i o q u v ch an lik y ax sh ilan ad i va k rista ll 
stru k tu ralar hosil b o ‘lishi y o ‘qotiladi. L ekin y u q o ri h a ro ra td a
polim er destruksiyaga uchrashi m um kin, shuning u ch u n P E list 
olishda m aksim um h a ro rat 240—250°C d an oshm asligi kerak. 
Polipropilenni qayta ishlashda bu harorat 270—280°C ni tashkil 
etadi. P olistiroldan list olinayotganda esa h a ro ra t 165— 175°C 
boMadi.
Sifatli listlar olishda sovitish vallari yuzasining harorati va 
sovitish vallari bilan kallak oralig‘i m uhim rol o ‘ynaydi. Yupqa list 
olish uchun vallar yuzasining harorati 20—25°C b o ‘lishi kerak. 
Kallak bilan sovitish vallari oralig‘idagi masofa listning tiniq bo'li- 
shiga ta ’sir ko‘rsatadi. Agar masofa yaqin b o ‘lsa, tiniqligi oshadi, 
lekin listning mustahkamligi kamayadi, bunga oriyentatsiyaning 
yomonlashishi sabab bo‘lishi mumkin.
Listning sifatiga t a ’sir qiluvchi boshqa param etrlar: ekstru­
ziyalash tezligi (shnekning aylanish chastotasi bilan belgilanadi), 
list polotnosining qabul qilib oluvchi vallari va tortuvchi mexanizm- 
larining tezligi.
Ekstruziyalashning yuqori tezligi list qalinligining bir xil b o ‘l- 
masligiga va silliqligi yomonlashishiga olib keladi.
List olish texnologik sxemasi quyidagi 11-rasmda keltirilgan. 
U nda asosiy agregat — ekstruder, tirgakli kallak, valli agregat, ka­
landr va boshqalardir.
Ekstruziyadan chiqayotgan suyuqlanm a aniq oMchamga ega 
b o ‘lgan tirqishdan chiqib, qalinligi bo‘yicha kalibrlanadi va silliqlik 
beriladi. Bu vazifani kalandr bajaradi. Keyin sovitilib (asosan, havo 
vositasida), m a’lum o ‘lcham larda qirqiladi. Chekka qismi mayda- 
lanib, qayta ishlatiladi.
4 — T. Abdurashidov

---