План: Халқали чувалчангларнинг ўзига хос хусусиятлари

Qon aylanish sistemasi

• Haqiqiy qon aylanish sistemasi faqat qildor va xartumli zuluklarda bo'ladi. Biroq xartumli zuluklarda yoq qon aylanish sistemasi funksiyasining bir qismi selom qoldig'i bilan boglanadi. Jag'li zuluklarda haqiqiy qon aylanish sistemasi vazifasini to'la-to'kis selom qoldig'i bajaradi. Sodda tuzilgan qildor zuluklar tanasining markaziy qismini selom egallaydi. Unda ichak, nerv zanjiri, orqa va qorin qon tomirlari joylashadi. Xartumli zuluklarda selomdan faqat tana bo'ylab o'tadigan 4 ta naylar, ya'ni lakunlar (bittadan orqa va qorin, ikkita yon) saqlanib qoladi. Orqa lakun orqali orqa qon tomiri, qorin lakun orqali qorin qon tomiri, uning ostidan esa qorin nerv zanjiri o'tadi.

Qon aylanish sistemasi

• Yon lakunlar devori qalin muskulli bo'ladi. Ular devori qisqarishi tufayli zuluk tanasida selom suyuqligi aralashib turadi.
• Xartumli zuluklarda orqa va qorin lakunlaridagi qon tomirlari butunlay yo'qolib, selom qoldig'i, ya'ni lakunar sistema qon tomirlari funksiyasini o'taydi. Lakun suyuqlik ham qonga o'xshash, qizil rangga bo'yalgan; tarkibida gemoglobin va amyoboid hujayralar bo'ladi. Shunday qilib, zuluklar misolida bir xil fiziologik ahamiyatga ega bo'lgan, biroq kelib chiqishi o'xshash bo'lmagan organlardan birini ikkinchisi bilan almashinishi, ko'rish mumkin.

Ayirish, Nerv sistemasi

• Ayirish sistemasi ancha o'zgargan metanefridiylardan iborat. Ayirish nayi metamer joylashgan; faqat oldingi va keyingi bo'g'imlarida bo'lmaydi. Masalan, tanasi 33 bo'g'imdan iborat tibbiyot zulugida hammasi bo'lib 17 juft metanefridiy bor.
• Zuluklar metanefridiysi nayining ichki uchi berk bo'ladi. Nefridiylar devoridan suyuqlik diffuziyalanib o'tadi.
• Nerv sistemasi boshqa halqalilarnikiga o'xshaydi. Qorin nerv zanjirida 20 yoki undan ко 'proq gangliylar bor. Halqumosti gangliysi to 'rtta, eng oxirgi gangliy esa 7 ta oddiy gangliylarning qo'shilishidan hosil bo'ladi.