Pitkeriw qánigelik jumısı

2-keste.
Qıs aylarında kún suwıq, karlı bolsa, úlken qum tıshkanı kóbirek azıq- awqat kamerasındaǵı awqatlar menen awqatlanadı. Azıq awkat kamerasınıń úlkenligi enine 30-40 sm, uzınına 1 metrge shekem baradı.
Úlken qum tıshkanı auqat zatlardı jıynaushı kamerasında seksewil shaqaları, kserofit ósimliklerdin tuqımları saqlanadı
3.Tún tıshqanınıń awqatlanıwı.Tún tıshqanı ósimliklerdiń dánleri menen awqatlanadı. (Rall1940) diń dánlerin terip jeydi. Jerge kómilip qalǵan dánlerdi qazıp alıp, jerdi tırnap, awqat izlegende iz qaldırıp ketedi.
Báhárgi waqıtları tún tıshqanı kók shópler, jazda qurǵap qalǵan shaqalar menen de, awqatlanadı.
Tún tıshqanı nasekomalar menen de awqatlanatuǵını tuwralı ádebiyatlarda maǵlıwmatlar bar. Mısalı: R.Reymovtıń (1987) miynetinde tún tıshkanınıń 3-6% tin nasekomalar kuraydı.
Bul kemiriwshi haywan arealı boylap ilimpazlar miynetlerine itibar bersek, Stalmakovanıń (1940) jazıwınsha Tájikistanda 40 túrli ósimlik penen, Dabıdovtıń (1964) aytıwınsha Ferganada 26- tur Túrkmenistanda Nurgeldievtiń (1960) maǵlıwmatı boyınsha 68- tur ósimlikti jep awqatlanadı. R.Reymov (1987) óz miynetinde Túslik Aral jaǵalarında tún tıshqanı 43- tur ósimlik penen awqatlanadı dep korsetedi.
Tún tıshkanı úlken qum tıshqanı sıyaqlı uyasına zıyan awqatlıq zatlardıń zapası 1-2 kg kóleminde boladı.
Zapas awqatlıq zatlar tún tıshqanın qıstıń ayazlı qunlerinde hám basqa da qolaysız sháriyat tuwılǵanda paydalanadı. (Bekenov 1981).
Bizler tún tıshqanıńıń asqazanın jarıp tekserip kórgenimizde omırtqalı yaki omırtqasız haywanlar qaldıqların ushıratpadıq. Biraq tún tıshqanı jıynap qalǵan awqatlıq ósimliklerin teksergenimizde 13-túrli ósimlik bar ekenin anıqladıq.
4.Qızıl quyrıq tıshqan. Qızıl quyrıq tıshkan hár máwsimde turatuǵın kemiriwshi xaywan (Rudenchik 1959). Báhár aylarında ósimliklerdiń jańa shıǵıp kiyatırǵan japıraq paqalları hám tamırı menen awqatlanadı.
Túrkmenstanda bul haywannıń awqatınıń 41-44% tin ósimlik tuxımı kuraydı. (Depin, Efimov 1964). Sonday-aq Nurgeldievtiń (1969) maǵlıwmatı boyınsha Túrkmenistanda 100 ge jaqın ósimlik túri menen awqatlanadı.
Qızıl quyrıq tıshqan uyasınıń tereńligi 40-80 sm átirapında. Bul haywan uyasındaǵı arnawlı azıq- awqat jıynawshı kamerasında 12-15 kg shekem awqat zapasın jıynaydı. (Rudenchik1959). Qızıl quyrıq tıshkan jıl dawamında aktiv tirishilik etedi. Jazda túnde al, qısta kúndiz aktiv jasawǵa beyimlesken. Mádeniy ósimliklerden sanalǵan júweri hám tarı ósimliginiń dánleri menen awqatlanadı. Bizler jarıp kórgen asqazanlarda qońızlardıń, qumırsqalardıń hám shegirtkelerdiń qaldıqları tabıladı.
Bul haywan awqatı quramına nasekomalar kiretuǵın R.Reymovtıń (1987) miynetinde de kóriwge boladı.