Petrografiya” fanidan imtihon uchun nazorat savollari. 1) Dala shpatlari xaqida umumiy maʼlumotlar. Kaltsiy-natriyli (plagioklaz) dala shpatlari

46) Magmatik jinslarning mineral tarkibi?
Asosiy minerallar kvarts, kaliyli dala shpatlari va kislotali plagioklazlardir. Kichik miqdorda odatda biotit va/yoki shoxli aralash
Демак магма турли газсимон компонентлар билан тўйинган мураккаб силикатли суюқликдан иборат бўлиб, унинг таркибида кремний оксидининг миқдори 35 дан 80 % гача етади. Кремний оксидининг миқдорига қараб магма нордан (SiО₂), ўрта (SiО₂65-62), асосли (SiО₂52-45%) ва ўтаасосли (SiО₂45%) гуруҳларга бўлинади.
Магманинг жинслар орасига ёриб кириши жараёнида учувчи компонентларнинг бир қисми ажралиб чиқади ва ёндош жинсларга ўз таъсирини ўтказиб, уларнинг таркибини бирмунча ўзгартиради. Магма таркибида эриган учувчи компонентларнинг қолган қисми магманинг ер юзасига оқиб чиқиш вақтида мавжуд босимнинг пасайиб кетиши натижасида ундан ажралиб чиқади.
Магмадан турли минерал таркибли тоғ жинсларининг босқичма - босқич ҳосил бўлиш жараёнлари йиғиндисига магма дифференциацияси дейилади.

47) Oʼrta tarkibli vulqon jinslar?
48) Magma haqida umumiy tushuncha?
Magma (yunoncha "magma" - "quyuq malham") - magmatik suyuqlik, kristallar va/yoki ularning o'zaro o'sishlari va fluyid fazasining Yer qobig'ida harakatlanishga qodir bo'lgan aralashmasi
Magma (qadimgi yunoncha mĬgma - “qoʻziqorin, qalin malham”) — qattiq er qobigʻi ostidagi erigan massa.
Tabiiy, koʻpincha silikatli, qizgʻish-issiq, er qobigʻida yoki mantiyaning yuqori qismida, katta chuqurliklarda paydo boʻladigan va soviganida magmatik jinslarni hosil qiluvchi suyuq eritma.[manbasi koʻrsatilmagan 905 kun]
O'zining uchuvchi komponentlarini (masalan, suv, karbonat angidrid, ftor, xlor va boshqalar) yo'qotgan otilib chiqqan magma lava deb ataladi.
Lava = Magma - fluyid
Yer yuzasiga chiqqan magma o’zida erigan uchuvchi komponentlarini yo'qotadi va lavaga aylanadi

49) Magmatik differensiatsiyaning asosiy turlari?
Har bir jins tog’ridan-tog’ri o'z magmasidan hosil bo'lgan deb aytish mumkin emas. Yerning yuqori qismlarining yangi termodinamik sharoitlariga bog’liq ravishda birlamchi magma o'z tarkibini o'zgartiradi. Bu jarayon magmatik differentsiatsiya yoki magma evolyutsiyasi yoki magmatik fraksiyalanish deb ataladi.
Bunday holda, dastlabki gomogen massa turli xil tarkibdagi fraktsiyalarga ajraydi - suyuq yoki kristalli. Tizimli kimyoviy o'zgarishlar bilan ajralib turadigan, genetik jihatdan differentsiatsiya jarayonlari bilan bog'liq magmatik jinslar qatorlari yoki seriyalari paydo bo'ladi.
Assotsiatsiyada qo'lga kiritilgan evolyutsion jarayonlar
tog ' jinslari 5 ta asosiy mexanizm bo'yicha amalga oshiriladi:
1)orqali kristallanish (kristallanish differentsiatsiyasi), magmalar
2) magma suyuqliklar bilan o'zaro ta'sirlashganda (suyuqlik-magmatik-emanatsiya yoki transmagmatikfarqlash),
3) miya omurilik suyuqligi natijasida,
4)isman yoki to'liq assimilyatsiya natijasida suyuq magma bilan qattiq jinslar,
5)mustaqil onalarning aralashishi natijasida.