Evolyutsion biologiyaning nazariy va amaliy ahamiyati Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Evolyutsion biologiyaning nazariy va amaliy ahamiyati

Reja:

I. Kirish
II. Asosiy qism
1. Evolyutsion biologiyani kelib chiqishi
2. Evolutsion biologiya va uni yo’nalishlari
3.Evolutsiyaning sintetik nazariyasi.
4. Biologik xilma-xillik va uni baholash
III. Xulosa
IV. Foydalanilgan adabiyotlar:

I. Kirish
Evolyutsion biologiya Bu tirik mavjudotlarning kelib chiqishi va o'zgarishini, Yer yuzida xilma-xillikni keltirib chiqargan evolyutsion jarayonlarni va turlar o'rtasidagi qarindoshlik aloqalarini o'rganadigan biologiya bo'limi. Ushbu evolyutsion jarayonlar orasida tabiiy tanlanish, umumiy nasl va spetsifikatsiya ajralib turadi.
Biologiya organizmlarni har tomonlama o'rganish bilan shug'ullansa, evolyutsion biologiya savollarga funktsional nuqtai nazardan javob berishga intiladi va o'rganilayotgan elementlarning moslashuvchan tuyg'usini tushuntirish bilan shug'ullanadi.

Britaniyada tug'ilgan evolyutsion biolog Julian Xaksli uni biologik tadqiqotlar atrofida ilgari bog'liq bo'lmagan bir necha sohalarni sintez qiladigan intizom deb ataydi. Ushbu sohalar genetika, ekologiya, sistematika va paleontologiya bo'lishi mumkin.
Evolyutsion biologiya aniq fanlardan farq qiladi, chunki u qonunlar yordamida tushuntirishga imkoni bo'lmagan hodisalar bilan shug'ullanadi, shuning uchun ular noyob hisoblanadi. Biologiyaning ushbu bo'limi nega degan savolga javob topishga harakat qiladi.
Tajribalar orqali evolyutsion savollarga javob olish umuman mumkin emas yoki noo'rin, shuning uchun bu fan turli xil faktlarni taqqoslash bilan to'ldirilgan tarixiy rivoyatlar deb nomlanuvchi evristik usul orqali amalga oshiriladi deb hisoblanadi.
Organik olam evolutsiyasi to’g’risida mulohaza yuritganda nima sababdan barcha tirik mavjudodlar oddiydan murakkablanish tomon bir xil rivojlanmagan, ular orasida soda va murakkab tuzilishga ega bo’lgan mavjudodlar mavjud, degan savol tug’ilishi mumkin. Fan oldidagi bu muammoni rus olimlaridan A. N. Seversov va I. I. Shmalgauzen ijobiy hal qiladilar. Ma’lumki, Darvin o’z davrida evalusion jarayon organizmlarning tinmay muhit sharoitiga mumkin qadar ko’proq moslanishidan iborat ekanligini aytib o’tgan edi. Atrof-muhitning tarixiy davrlar mobaynida keng yoki tor doirada o’zgarishi odatda organizmlar umumiy yoki xususiy moslanishlarni keltirib chiqaradi. Umumiy moslanish hayot uchun nihoyatda zarur bo’lgan organlar sistemasining takomillashuvi bilan aloqador. Agar muhit sharoitning o’zgarishi bilan: 1) bir turga mansub individlar soni ortsa; 2) ular ishg’ol qilgan areal kengaya borsa; 3) tur zaminida yangi populyatsiyalar, kenja turlar, turlar va boshqa taksonlar hosil bo’lsa, bu jarayon biologik yuksalish (progress) deb ataladi. Hozirgi vaqtda Markaziy Osiyo mintaqasida boshqa qushlarga nisbatan Hindiston maynasi biologic progress holatidadir. Yashash joyiga nisbatan instinktning yo’qligi, tanasining bir muncha yirikligi, tajavuzkorligi, xilma-xil oziqlar bilan oziqlanishi, tez urchishi, ularning yashash uchun kurashda g’olib kelib, son jihatdan tobora ko’paya borishiga, arealining kengayishiga sabab bo’lmoqda. Dastlab XX asr boshlarida Hindiston maynasi Markaziy Osiyoning chegara tumanlarida uchragan bo’lsa, hozirgi vaqtga kelib, uni shimoliy tumanlar hamda boshqa respublika va viloyatlarda ham ko’rish mumkin.
Tabiatni Saqlash Xalqaro Ittifoqi ta'rifiga ko'ra bioxilma-xillik - hayotning barcha shakllari ko'rinishlari va uyushmalarining xilma-xilligidir. Bioxilma-xillik yoki biologik xilma-xillik termini Yerdagi barcha jonli narsalar - hayvonlar, o'simliklar, mikroorganizmlar, barcha genotiplar va ekosistemalarning xilma-xilligini anglatadi. Bu termin muayyan organizm haqidagi statistik tushuncha emas, balki u biologik dunyoning barcha qismlarining o'zaro bog'liqligini anglatadi. Odatda bioxilma-xillikni uch bosqichda ko'rib chiqiladi: turlar xilma-xilligi - ya'ni barcha o'simliklar va hayvonlarni, shuningdek qo'ziqorinlar va mikroorganizmlarni xilma-xilligi; genetik xilma-xillik - tur chegarasidagi genetik materialning xilma-xilligi; ekosistemalar xilma-xilligi - ekosistemalarning turli-tumanligi (masalan, o'rmon, tog', dasht yoki savanna, cho'l va h.k.).