Personalni

3.2. Kadrlar bilan ishlashning psixologik, 
 
pedagogik va sotsiologik asoslari
Personalni boshqarishning zarur obyekti 
— korxona va 
tashkilotning ijtimoiy muhitini rivojlantirishdir. Bu muhitni turli 
demografik va kasb-malaka belgilariga ega bo‘lgan personalning 
o‘zi, korxona va tashkilotning 
ijtimoiy infratuzilmasi va xodimlar 
mehnat faoliyati sifatini 
ma’lum darajada belgilab beradigan 
jihatlarning hammasi, ya’ni ularning shaxsiy ehtiyojlarini 
mazkur korxona va tashkilotdagi mehnat vositasi orqali qondirish 
darajasi hosil qiladi.
Ijtimoiy muhit korxona va tashkilot faoliyati va iqtisodiy 
tomonlari bilan uzviy ravishda bog‘liq bo‘lib, ular bilan 
birgalikda bir butunlikni tashkil etadi. Ma’lumki, har qanday 
korxona va tashkilotning muvaffaqiyatli ishlashi hamisha jamiyat 
taraqqiyotining hozirgi bosqichida bu korxona va tashkilotda 
ishlayotganlarning birgalikdagi faoliyati yuqori darajada 
samarali bo‘lishiga, ularning malakasiga, kasb tayyorgarligi va 
ma’lumot darajasiga, kishilarning mehnat va turmush sharoitiga, 
moddiy va ma’naviy ehtiyojlarni qondirishga qanchalik qulaylik 
tug‘dirayotganiga bog‘liq bo‘ladi.
Korxona va tashkilotning ijtimoiy rivojlanishi uning ijtimoiy 
muhitidagi ijobiy tomonga bo‘lgan o‘zgarishlarni anglatadi. 
Bu muhitga korxona va tashkilot xodimlari mehnat qiladigan, 
oila a’zolari bilan birgalikda yashaydigan moddiy, ijtimoiy va 
ma’naviy-axloqiy shart-sharoitlar kiradi. Bu muhitda jamoa 
tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar taqsimlanadi va 
iste’mol qilinadi, kishilar o‘rtasida obyektiv aloqalar vujudga 
keladi, ular o‘rtasida o‘zbek xalqiga mos bo‘lgan ma’naviy-
axloqiy qadriyatlar namoyon bo‘ladi. Shunga muvofiq korxona 

---

188
va tashkilotlarda ijtimoiy rivojlanish, birinchi navbatda, 
quyid
agilarga qaratilishi kerak:
— 
personalning ijtimoiy tuzilishini takomillashtirish, uning 
demografik va kasb-malaka tarkibini yaxshilash, jumladan, 
xodimlar sonini tartibga solish, ularning umumta’lim va 
madaniy-texnik saviyasini oshirish;ishlab chiqarish jarayonida 
ergonomik, sanitariya gigiyena va boshqa shart-sharoitlarni, 
xodimlar mehnatini muhofaza qilish va ularning xavfsizligini 
ta’minlash;
— 
samarali mehnatni, ishga bo‘lgan tashabbuskorlik — 
ijodiy munosabatni, hamkorlikdagi guruhiy va yakka tartibdagi 
mehnat natijalari uchun bo‘lgan javobgarlikni moddiy va 
ma’naviy rag‘batlantirishni tashkil etish;
— 
jamoada sog‘lom ijtimoiy-psixologik vaziyatni, shaxslar-
aro va guruhlararo eng maqbul aloqalarni vujudga keltirish va 
qo‘llab quvvatlash;
— 
xodimlarning batartib va do‘stona ishlashiga, har bir 
shaxsning aqliy va axloqiy potensialini (salohiyatini) ochib 
berishga, birgalikda amalga oshiriladigan mehnatda qoniqish 
hosil qilish muhitini yaratish;
— xodimlarning ijtimoiy sug‘urtalanishini, ularning ijtimoiy 
kafolatlari va fuqarolik huquqlariga rioya qilinishini ta’minlash;
— har bir xodim va ularning oilalarida turmush darajasini 
ta’minlash, uy-joy va maishiy shinamlikka, oziq-ovqat mahsu-
lot lariga, sanoat mollari va xilma-xil xizmatlarga bo‘lgan ehti-
yoj larini qondirish, dam olish vaqtidan unumli foydalanish im-
ko nini yaratish va hokazolar.