Personalni

. Mehnatni tartibga solish 
mehnatni tashkil etishga 
xos bo‘lgan obyektiv qonuniyatlarga asoslangan muayyan 
qoidalar, yo‘riqnomalar, normativlarni belgilash va ularga qat’iy 
rioya qilinishini bildiradi.
Shu narsa aniqki, agar rahbar va uning qo‘l ostidagi kishilar 
zamonaviy ish usullari va yo‘llarini egallamagan bo‘lsalar, 
jamoada samarali ishlashni yo‘lga qo‘yish qiyin bo‘ladi. Eskirib 
qolgan ish usullari va samarasiz ish uslubi mazkur jamoani 
boshqaruv tizimining eng zaif bo‘g‘iniga aylantirib qo‘yadi.
Personal menejmenti masalalari orasida ish vaqtini 
rejalashtirish va taqsimlash, shuningdek, boshqaruv personali 
shaxsiy mehnatini tashkil etish muammolari muhim ahamiyatga 
egadir, har bir xodimning alohida ish uslubi boshqaruv apparati 
samarali ishlashining muhim sharti hisoblanadi.
Rahbarning, mutaxassisning mehnatini rejalashtirish 
muayyan vaqt uchun ish rejalarini tuzib chiqish shaklida yoki 
aniq ish va tadbirlarni bajarish rejalarini shakllantirish yo‘li bilan 
amalga oshiriladi.
Ish tartibini belgilash chog‘ida rahbar va mutaxassis 
mehnatining tarkibiy qismini hisobga oluvchi jihatlar 
quyidagilardir: 
maqsadning qo‘yilishi (maqsadni aniqlash, 
vaziyatni tahlil qilish, maqsadni ifodalash); ishning 
rejalashtirilishi, qo‘yilgan maqsadni amalga oshirishga 
tayyorgarlik ko‘rish, ish vaqtini oqilona taqsimlash va undan 
foydalanish, hal qilinadigan vazifalarni ijro etish muddatlarini 

---

171
qisqartirish yo‘llarini izlash; bajarilishi lozim bo‘lgan vazifalar, 
tadbirlarning ustuvorligini belgilash, nazorat qilish funksiyalarini 
amalga oshirish, topshiriqlarning bajarilish jarayoni haqidagi 
ma’lumotlarni tahlil qilish, qo‘yilgan maqsadlarga erishilishini 
nazorat qilish; axborot va kommunikatsiya kengashlarini tashkil 
etish va o‘tkazish korrespondensiyalarini oqilona yuritish, 
tashrif buyuruvchilar oqimini boshqarish. Ishlar xususiyati va 
mazmuniga aniqlik kiritish hamda tavsiflash, qaror topayotgan 
vaziyatni hisobga olishda operativ ravishda aniq qarorlar qabul 
qilish jarayonlarini rejalashtirish asosida amalga oshiriladi.
Aqliy mehnat kishilari, odatda, o‘z ish o‘rinlarini oqilona 
tashkil etishga yetarli darajada e’tibor berishmaydi. Biroq, shuni 
esda tutish kerakki, barcha toifadagi mutaxassislar mehnatining 
samaradorligi ular faoliyatining xususiyati va shart-sharoitlaridan 
qat’iy nazar ko‘p jihatdan ish o‘rnini tashkil etish va jihozlashga 
bog‘liq bo‘ladi.