|
2. Абдулғани Биродар
Охунзоданинг сиёсий масалалар бўйича ўринбосари. «Толибон»нинг тўрт асосчисидан бири. Бош дипломат ва ҳаракатнинг жамоатчилик учун юзи.
Ibraheem al Omari / Reuters / Scanpix / LETA
16 август куни айнан у толибларнинг ғалабаси ҳақида расмий баёнот берди.
1968 йилда Афғонистоннинг марказий қисмида жойлашган Урузгон вилоятида туғилган, Қандаҳорда улғайган, советлар босқинига қарши озодлик ҳаракатида иштирок этган ва ўша вақтда мулла Умар билан танишган. Совет ҳарбийлари мамлакатдан олиб кетилгач, у мулла Умар билан бирга Қандаҳорнинг Майванд қишлоғида мадраса очган ва кейинроқ «Толибон» асосчиларидан бирига айланган. Унга Биродар (ука) номини мулла Умар берган.
Бу ердаги маҳаллий бошлиқларнинг ҳаракати уларга ёқмайди ва улар исён бошлашади, якунда уларнинг кураши деярли бутун Афғонистон эгалланишига олиб келади.
Биродар аввалига толибларнинг бош штаби жойлашган Қандаҳорда мулла Умарнинг ўнг қўли бўлади, кейин ғарбдаги кучларга қўмондонлик қилади, 1996 йилда толиблар ҳукуматга келгач, Биродар Кобул гарнизони раҳбарига айланади.
У «Толибон»нинг асосий ҳарбий стратегларидан бири бўлади. Мавжуд маълумотларга кўра, у ҳарбий ҳаракатлар ва терактларни режалаштиришда муҳим ролни бажариб, уларни молиялаштиришга масъул бўлган. У мулла Умарнинг яқин кишиларидан бўлган, хабарларга кўра, унинг синглисига уйланган. 2001 йилда америкаликлар Афғонистонга кириб келганида Биродар мудофаа вазири ўринбосари лавозимини эгаллайди.
2009 йилда унинг биографиясини ёзган Newsweek журнали мухбири у кунига 18 соатлаб ишлагани, эҳтиёткорлик нуқтайи назаридан бир жойда ҳеч қачон икки марта тунамагани, 2001 йил ноябрида Қандаҳор америкаликлар томонидан бомбардимон қилинган вақтда айнан унинг сергаклиги мулла Умарнинг ҳаётини сақлаб қолгани ҳақида ҳикоя қилади. Ўшанда Биродар толиблар етакчисини мотоциклда тоғларга олиб чиқиб кетган.
Толиблар мағлубиятга учрагач, у бошқа етакчилар қаторида Покистон ҳудудига чекинади. У 2010 йил февралида Карачида Америка ва Покистон махсус ххизматлари ҳамкорлигида ўтказилган амалиёт чоғида қўлга олинган. ОАВда унинг қўли занжирбанд ва кўзи боғлиқ ҳолатдаги суратлари тарқалган.
Покистон қамоқхонасида саккиз йил ўтказган ва 2017 йил охирида тинчлик жараёни бошланиши доирасида озодликка чиқарилган. Бу Афғонистондан ҳарбийларни олиб чиқиш ҳақида ўйлай бошлаган АҚШ ҳукумати сўрови билан рўй берган, америкаликлар прагматик музокарачи сифатида маълум бўлган Биродар орқали толиблар билан келишувга эришишни мақсад қилишганди.
2019 йил январидан Қатар пойтахти Доҳа шаҳридаги офисда фаолият юритган Биродар бу ерда 2020 йил 29 февралида америкаликлар билан ўтказилган музокараларда толиблар делегациясига раҳбарлик қилади ва АҚШ Давлат котиби Майк Помпео билан тинчлик келишувини имзолайди.
2020 йил сентябрида Абдулғани Биродар Қатарда АҚШнинг ўша вақтдаги давлат котиби Майк Помпео билан учрашганди
У Дональд Трамп билан телефон орқали мулоқот ўтказган, Хитой ва Россия ташқи ишлар вазирлари Ван И ва Сергей Лавров билан учрашувларда қатнашган.
АҚШ мудофаа вазирининг Афғонистон ва Покистон масалалари бўйича ўринбосари бўлган Дэвид Седни Al Jazeera мухбири билан суҳбатда айтишича, Барак Обама президентлиги вақтида, бундан ўн йил муқаддам Биродар толибларнинг «диссидентлик» фракциясини бошқарган, бу гуруҳ ўша вақтдаги афғон президенти, АҚШ томонидан президентликка келтирилган Ҳамид Карзай ҳукумати билан сулҳ тузиш учун музокаралар ўтказмоқчи бўлган. Маълумот учун, Биродар ва Ҳамид Карзай пуштунларнинг попалзай қабиласига мансубдир.
Аммо 2009 йилда Американинг Newsweek журналига берган интервьюсида Биродар америкаликлар Афғонистондан чиқиб кетмас экан, толиблар қуролларини ташламасликларини айтади.
Биродар билан бир неча бор учрашган афғон журналисти Сами Юсуфзайнинг тасвирлашича, у хотиржам ва «фақат бор нарсалар ҳақида гапирувчи» дипломат сифатида тасвирлайди. Унинг ҳисоблашича, у толиблар орасида катта обрў қозонган ва унда «етакчилик учун катта амбициялар бор».
Биродар шу кунларда Доҳадан Афғонистонга учиб келган ва Қандаҳорга йўл олган.
Do'stlaringiz bilan baham: |
