Pedagogs international research journal

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-8, Issue-4, April - 2022
 
175 
kirishayotganligidan kelib chiqib muloqotda o‘zgarish ro‘y berishi, 29% shaxsda 
atrofdagilar bilan muloqotida muammo yo‘qligi aniqlandi.
O‘rganilgan shaxslarning jamiyatdagi axloq normalariga muvofiq harakat 
qilishlari bo‘yicha quyidagi holat aniqlandi: respondentlarning 29% axloq 
normalariga muvofiq harakat qilmaydi, 35% axloq normalariga rioya qilishdan 
manfaat olganda rioya qiladi, 34% axloq normalariga rioya qilishga harakat qiladi, 
2% axloq normalariga qat’iy rioya qiladi.
Respondentlarning aqliy salohiyati Kaliforniya universitetida tuzilgan 
mantiqiy savollar orqali o‘rganilganda, shu narsa aniqlandiki, 86% respondentning 
aqliy salohiyati past darajada ekan, 14% o‘rta darajada ekan. Bu holat yoshlikdan 
bolaning aqliy salohiyatini rivojlantirishga e’tibor qaratish lozimligini ko‘rsatadi.
V-Xulosa 
Ozodlikdan mahrum qilish jazosini o‘tab bo‘lgan shaxslarni o‘rganish 
davomida shu narsa aniqlandiki, jazo muddatini o‘tab chiqqan shaxslarning deyarli 
yarmida jamiyatda qayta moslashishida qiyinchilik mavjud. Bunday holat shaxsda 
asabiy-ruhiy beqarorlikni keltirib chiqarmoqda. Shuningdek, jinoyat sodir etgan 
shaxslarning asosiy qismini aqliy salohiyati past bo‘lganlar tashkil etadi. Shu sababli 
mahkum shaxslarning axloqan tuzatish va tarbiyalash ishlarini ularning aqliy 
salohiyatini oshirishga qaratilishiga ko‘proq e’tibor berish lozim. Ta’lim olishga 
intilayotgan, ko‘p kitob o‘qiyotgan mahkum shaxslarni jazo muddatini qisqartirish 
orqali rag’batlantirish maqsadga muvofiq bo‘ladi deb o‘ylaymiz. Chunki o‘z ustida 
ishlab, aqliy salohiyoti rivojlanayotgan shaxsning qayta jinoyat sodir etish ehtimoli 
kamayib boradi deb hisoblaymiz.