Pedagogikanı oqıtıw metodikası


TEMA : “PEDAGOGIKA PA`NIN OQITIW PROTsESSI”



Download 153,74 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/9
Sana06.02.2022
Hajmi153,74 Kb.
#434184
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
lektsiya teksti

TEMA : “PEDAGOGIKA PA`NIN OQITIW PROTsESSI” 
J O B A : 
1. 
Pedagogika panin okitiu protsessindegi uliumaliklari xem ozgeshelikleri
2. 
Pedagogikalik bilimlerdi ozlestiriu. 
3. 
Pedagogika panin okitiu protsessindegi shinigiu isleri . 
4. 
Oqitiw ha`m qa`niygelik ta`rbiya. 
Pedagogika barlik uakittada okitiu protsessin uyrenedi. Pedagogikani okitiu barisinda 
sotsiallik, didaktikalik xem uliuma pedagogikalik sipatlamalar ken kollaniladi. 
Okitiu protsessine sipatlama beriu mumkin: 


Talapshanlik, turakli rauajlaniu, ozgeriuk, jemiyettin kuramalaskan uaziypalari menen 
saykes talaplarda emelge asiriu, okiushilardin okiuga tayarlik derejesin jaksilau. 
Okitiu protsessinin eki tarepliligi, okiushi xem okitiushi xizmetlerinde jetiliskenlikke 
erisiu. 
Okitiu protsessinin baskishlarga boliniu mumkinshilikleri xem bir putinligi . 
Okiushi ha`m okitiushi xereketlerin suuretleu, mumkinshilikleri, ayriksha bagdar xem 
baskishlar boyinsha okitiu barisin tekseriu . 
Okitiu protsessin baskariu. 
Usi sipatlardin barliginda belgili derejede pedagogikani okitiu protsessine tikkeley tiyisli 
boladi. Jetiskenliklerge tayangan xalda , pedagogikani okitiu metodikasi pedagogika paninin xem 
onin uaziypalarin uyreniu ozgesheliklerin esapka alip, okiu protsessinde oni sistemalastiriuga 
ozinin dikkatin karatadi . 
Jemiyetlik xazirgi uakittagi xem jakin keleshektegi koygan uaziypalarin uyrengen xalda 
okitiushi pedagogikani uyrene baslaydi. 
Okitiu protsessslerinin rauajlaniui xazirgi uakitta “Kadrlar tayarlaudin milliy 
bagdarlamasinda” xa’m Ozbekstan Respublikasi Oliy Mejlisi korsetpelerde “Bilimlendiriu 
xakkindagi nizamdagi” materiallarda korsetip berilgen. 
Bilimlendiriu xakkindagi nizamnin kabil etiliui jemiyetimiz tariyxinda ulken uakiyalardi 
biri boldi. Bilimlendiriu taraulari boyinsha pedagogikalik innovatsiyanin (jana ped.tex) negizgi 
bagdari tomendegidey taraulardi oz ishine aladi. 
1. 
Pedagogikalik neologiya “neo” janalik, “logos” talim, janalik xakkindagi talim-
degendi anlatadi. 
2. 
Pedagogikalik aksiologiya bul emelde sinalgan degendi anlatadi. Bunda janalik tanlap 
alinadi. 
3. 
Pedagogikalik proksiologiya “praks” xereket, “logos” talim. Emelde kollanatugin 
talim degendi anlatadi. 
Jemiyetshiliktin aldina koygan uaziypalari jokari pedagogikalik okiu orinlarinda 
pedagog kaniygelerdin bilimlerin jokari darejede, zaman talabina say kkaliplestiriuden ibarat. 
Okiushilar talabalardi jemiyet talaplari xem uaziypalari menen tanistirip barip, olardi xazirgi 
talaplarga juuap beretugin jana xizmet turleri menen tanistirip bariui kerek. 
Xer kuni okiu orinlarina janadan talablar kabil etiledi, olardin tayarliklari okiuga xem 
pedagogikanin uyreniuge bolgan koz karasi xer kiyli boliui mumkin. Pedagogikani okitiu 
mazmuni boyinsha formasi, metodlari boyinsha uliuma bilimler tiykarinda duziledi xem baskada 
(fiziologiya, anatomiya, mektep gigienasi, jeke metodika, psixologiya) panler menen tigiz 
baylanistirip amelge asiriladi. Uliuma bilim xem arnauli tayarliklar darejesin biliu ushin 
pedagogikani turakli turde uyrenip bariu kerek. 
Pedagogikani uyreniu bul pedagogikalik kaniygelik xizmetindegi talablardin bilim xem 
ukiplilikka iye boliuinin daslepki kadelerinin bolip tabiladi. Okitiushi oz aldina janadan uaziypalar 
koyip bargan jagdayda gana talabalardin bilimin asirip bariui mumkin xem sol uaziypalardi 
sheshiuge degen umtiliuin oyatadi, olardi pedagogikani uyreniu dauaminda pedagogikalik 
xizmettin jana turleri menen tanistirip baradi. Pedagogika pani ozinin xer kiyliligi menen okiu 
protsessine terenikrek kirip baradi. 
Kobinese okiu barisinda okiushilardin bilmegenlerin bilip, ozlestirip aliu dauaminda 
baklaular anik tallaular alip baradi,natiyje de tolik emes bilimlerin toliktiradi. Bul uaziypalardin 
tolik amelge asiriliuina elbette pedagoglar basshilik etedi. 
Kop gana otmishtegi xem xazirgi uakittagi tajiriybelei pedagoglardin okitiu xem 
okiushilardin birge islesitsuindegi unamli natiyjelerge erisiu jollari uyrenib kelmekte. 
Okitiushi xem okiushi arasindagi karim-katnasti uyreniu pedagogika panin okitiu kursina 
kiredi. Pedagogikani uyreniude en daslep okitiushi oz bilimin xem kushin ozinin is-xereketlerine 
karatadi, jobalastiradi, sholkemlestiredi, okiushilar jumislarin baklaydi. 


Birak aste-akirin ol oz shagirtlerin jumislardi jobalastiriuga xem sholkemlestiriuge , ozin-
ozi baklauga dikkatin karatadi. Okitiushinin axirgi makseti okiushilardi pedagogikalik kafedralar 
tarepinen xizmetti ozbetinshe uyreniudi oyatiu. Xezirgi uakitta pedagogikani okitiu protsessinde 
talabalar xem okitiushilar metodikalik korsetpeler menen tamiyinlegen. Usi rekomendatsiyalardi 
mugallimler xem okiushilardin xizmetleri , olardin tapsirmalari kaliplesken, metodikalari berilgen 
xem olardin orinlaniui anik korsetilgen. 
Bul tek gana pedagogikalik bilimlerge ukiplilikka sheberlikke xizmet etip koymastan 
okitiu protsessin baskariugada mumkinshilikler jaratip beredi . 
Pedagogikalik bilimlerge iye boliui ushin xar bir kanige aldinda kaniygelik 
tayarliklarinin mashkalalari turadi. Bul mashkalalardi sheshiu talabalardin pedagogikani uyreniu, 
uaktinnan baslap ak biliu xem biliuge kizigiushilikti kaliplestiriuimiz kerek. 
Okitiu protsesslerinin ishinde en exmiyetli rol` pedagogika okitiushisina tiyisli: onin ilimiy 
metodikalik ilimlerge iye boliui, pedagogikani baska panler menen baylanistira aliui, 
pedagogikalik sheberlikleri, xazirgi zaman talimin xem ameliyatin xem mashkalalarin eterinirek 
tusiniui, pedagogika paninin okitiushisinin ozgeshe tareplerinin biri bolip esaplanadi . 
Studentlerdin pedagogika uyreniuin xem ondagi uaziypalardi sheshiu jollarin 
kaliplestiriliui okiu protsessin xar kiyli turde boliuina, texnikalik okiu kurallarinan paydalaniu, xar 
kiyli shinigiular isleiuine , aldingi pedagogikalik tajiriybelerden ulgi aliularina baylanisli boladi, 
birak bulardin ishinde en isenimlisi talabalardin ilimige kizigiuin aldingi pedagogikalik 
tajiriybelerdi bayitip bariui, teoriyalik bilimlerdi emeliyat penen baylanistira aliui, xazirgi zaman 
tarbiya mashkalalarin salistirmali turde uyreniu bolip esaplanadi.
Pedagogika boyinsha bilimlerdin xereketi kanigelik iseniminin tiykarlarin kaliplestiriu 
mumkinshiliklerin tamiyinleydi. Kaniygelik iseniminin kaliplesiuin xazirgi zaman pedagoglari 
bilayinsha ataydi: “Adam tarbiyasinin en basli joli bul isenim, isenimge tek gana isenim arkali 
xereket etiumiz kerek.Okitiudin , tarbiyanin metodi xem usillari kanshelli duris kollanila bersin, 
tarbiyashi yamasa mugallimde isenim bolmasa onda metod xem onin usillarinan paydalaniuida xer 
turli etiu xesh kanday kushke iye bolmay kaladi”. 
Pedagogtin isenimli boliui okiushilardin xereketlerindegi rauajlaniudin tomen darejede 
boliularinin sebeplerin tabiu xem keleshekte okiushilardin bilimin arttiriu xem rauajlandiriu 
jollarin sheiuge jardem beredi. 
V.A.Suxomlinskiy pedagogikalik isenimlerdin kaliplesiuin anik korsetip berdi. 
Isenimnin kaliplesiuinin tiykari dep pedagogikalik ideyalardi esapga algan . Olar pedagoglarda oz 
islerinde tallaular jurgiziude jardemler beredi. Bul tallaular tiykarinda pedagogikalik ideyalardi 
pedagogikalik emeliyatta paydalaniu mashkalalari sheshiu jollarin payda etedi. Xakiykatinda 
izleniushilik protsessindegi soraulardagi dal juuapti tabiu,isenim arkali tallaular jurgiziu menen 
kaliplestiriu, mumkinshiligin kopshilik pedagoglar tastiyiklaydi. 
Pedagogikalik isenim oz jumislarinda tallau (analiz) jurgiziu uaktinda kaliplesip baradi. 
Isenimdi kaliplestiriu pedagogtin jumis alip bariu katnasi dep korsetiu mumkin . 
Eegerde xar kanday pedagogta isenim kaliplese, onda ol kaniyge ozinin talim tarbiyalik 
islerinde unamli natiyjelerge erisiui ogada kiyin. Sebebi mugallim okitiu printsiplerinen 
nizamliklarin tolik bilmese yamasa oz bilimine tolik isenmes sabak uaktinda okitiu metodlarinan 
tolik paydalana almaydi. Bul jagday okitiushilarga yamasa talabalarga keri tasirin tiygizedi. 
Kanigelerdin pedagogikalik isenimin kaliplestiriu pedagogika panin uyreniu barisinda amelge 
asiriladi . Bul protsessti jeddelestiriu impul`si, studentlerde pedagogika panin uyreniuge bolgan 
kizigiushiligin oyatiu bolip xizmet etedi. Pedagogikalik doretiushilik ukipliklarin xer kanday 
talabadan payda etiu mumkin. Egerde ol pedagogika panin uyrene otirip, pedagogikalik xizmetti 
birge alip barsa. Bunday umtiliular pedagogikalik sheshimdi kaliplestiriu protsessi alga 
iytermeleydi. 
Pedagogikalik ukiplardi xem edeplerdi bekkemleu menen birge pedagogikalik 
bilimlerdin olshemine osiriu mumkin.Bul jerde aytiu mumkin eger insan oz ukipligi menen 
korshab turgan ortalikka tasirin tiygiziu ozinin mumkinshiliklerin asirip gana koymastan, oni ozi 
amelge asiriuin dauam etiui mumkin. 


“Ukiplilik insannin en jokari paziyleti, oni kaliplestiriu pedagogikani okitiu protsessinin 
makseti bolip tabiladi” -deydi belgili batis pedagogi K.K.Platonov.
Pedagogikalik ukiplilikti xem edeplerdi kaliplestiriu pedagogikalik shinigiular otkeriu 
protsessinde amelge asiriladi.
Pedagogika okitiu protsessinde shinigiulardin ornin xar kiyli etip baxalaydi. XX esirdin 
40 jillari pedagogikalik okiu orinlarinda okitiushilardi tayarlauda olardin pedagogikalik 
sheberliklerin keliplestiriu jollin emelge asirip bargan, olar okitiushi xizmetin ilimiy tiykarda 
uyreniu arkali amelge asirilgan.
Usi izertleulerdi islep sholkemlestiriushiler bir kiyli arnauli pedagogikalik shinigiular 
islep shikkan xem bul shinigiular pedagoglardi tayarlau barisinda amelge asirilgan. Talabalarga 
talim-tarbiya protsessin uyretiude pedagogikalik shinigiular exmiyetli orin iyeleydi. Onin makseti 
tomendegilerden ibarat bolip esaplanadi
1. 
Pedagogikalik protsesstin ozgeshelikleri menen tanisiu. 
2. 
Okitiushi xem okiushi xizmetin uyreniu xem olar arasindagi karim-katnas sistemasi 
menen tanisiu. 
Talabalardin xar kanday shinigiulardi orinlaui, xer kanday kubilislari arasinan 
pedagogikalik kubilislardi ayirip aliu xem pedagogikalik ukiplardi kaliplestiriu mumkinshiliklerin 
jaratip beriu. 
Pedagogikalik shinigiulardi orinlau ushin talabalar xer turli mektep mugallimler xem 
balalar jemeeti menen baylanista boliulari kerek. Bunday baylanista talabalardi ozleri keleshek 
kaniygesi ekenligi xakkinda sezimlerin oyatadi xem balalar tarbiyasindagi juuapkershiligin 
arttiradi. 
Pedagogikalik protsesste kaniygelerdi tayarlau en exmiyetli tareplerinin biri bul 
pedagogikalik mashkalalardi sheshiu xem shinigiulardi orinlau. Mugallim oz xizmeti dauaminda 
xar kuni sheshiliui shart bolgan pedagogik mashkalalarga dus keliui mumkin. Sol sebepli 
mugallimnin pedagogik sheberligi xer kanday jagdaylardan shiga aliu menen baylanisli baxalanip 
bariladi. 
Xezirgi uakitta zamanagoy teoriya xem emeliyat okiushilardi tayarlau shinigiularinin 
jana turin islep shikti. Bul shinigiulardin barliginda talabalardin pedagogikalik xizmetinin tabisli 
boliui ushin ukipliligin kaliplestiriuge karatilgan. 
Kaniygelerdi tayarlau barisinda ukiplilikti kaliplestiriu bir neshe shartleri islep shigilgan. 
Olar 2 toparga bolinedi: sub`ektlik xem ob`ektlik. 
Sub`ektivlik izertleu shartleri katarina tomendegiler kiredi:
1. 
Pedagog shaxsinin talim-tarbiya protsessinde bagdarlar, oz shakirtlerinin ukipliligin 
kaliplestiriuge karatiui. 
2. 
Talabalardin kaniygelikke tayarlaniu mumkinshilikleri. 
3. 
Talabalardin pedagogikalik xizmetke beyimlesiui 
4. 
Talabalardin talim-tarbiya protsessine katnasi. 
Ob`ektivlik izertleu shartlerine: 
1. 
Alip barilgan jumislardin didaktikalik printsiplerge juuap beriui. 
2. 
Aldiga koyilgan uaziypalardi sheshiu ushin okiu materiallarin terip aliu. 
3. 
Talim-tarbiya protsessine pedagogikalik bagdar. 
Ukiplilikti kaliplestiriu etaplari tomendegishe otiui mumkin: 
1. 
Talabalar ushin tapsirmalardi aldin ala duziu xem elede sol tapsirmalar xakkinda olarga 
aldinan bagdar beriu. 
2. 
Bagdarga kagiydalar, jobalar, korsetpeler arkali kirisiu. 
3. 
Bagdar tiykarinda emeliy xereketler orinlau. 
4. 
Emeliy uaziypalardi sheshiude ken turdegi bilimlerden xem xarketlerden paydalaniu. 
Praktika dauaminda pedagogika okitiushilari bir neshshe shinigiulardi ken turde 
paydalanadi: 
1. 
Mektep xujjetlerin tayarlau.(Analiz). 


2. 
Sabak rejesin duziu . 
3. 
Klastan tiskari sabaklar. 
4. 
Sabakka tolik konspekt duziu xem tallau jurgiziu. 
5. 
Oyinlar duziu xem olardi saylap aliu. 
6. 
Sabak operatsiyasin kayta islep shigiu. 
Okitiu xem kaniygelik tarbiya. 
Talim-tarbiya protsessinde okitiu menen birgelikte maksetke bagdarlangan tarbiyalik 
protsesste amelge asiriladi . Talabalarga pedagogikalik bilimler beriu olardin kaniyge sipatinda 
kaliplesiuinde exmiyetli orin iyeleydi. Pedagogikani okitiu metodikasi talabalardi okitiu 
protsessinde kaniygelik tarbiya beriugede oz dikkatin ajratadi.Kaniygelik tarbiya beriu ushin 
pedagogikanin okitiu orinlarinda sabaklar otkeriledi. Sonin menen birge okiudan tiskari jumislarda 
alip bariladi. Pedagogikalik okiu orinlarinda kaniygelik tarbiya beriu olardin kaniygelikke 
kizigiushiligin uyreniuden baslanadi. Olar menen tanisiuda anketa usillarinan paydalanip yamasa 
tarbiyalik sabaklarin otkerip (sabak temasi: ozin xakkinda aytip ber) kizigiushiligin, 
mumkinshiliklerin bilip aliuga boladi. 
Bul tarbiya saatlar okiu orinlarinda birinshi kurs talabalarinin jana okiu jili baslangan 
uakitlari otkeriu dasturge aylangan. Tarbiya saatlarinin makseti- okiu orni menen jakindan 
tanistiriu , ishki tartip-kagiydalardi tusindiriu, okiu protsessinin mazmuni menen tanistiriu, olarga 
pedagogikalik kaniygeligi boyinsha daslepki tusinikler beriu, jemiyetlik jumislarga belsene 
katnasiuga uyretiu.g`-q kurslarda tarbiya saatlarin kuramalirak etip otkeriu mumkin. Endi olardi 
jana siyasat informatsiyalari menen tanistiriu xem tallaular otkeriu, dongelek stol etirapinda 
gurrinlesiuler otkeriu, miynet kaxarmanlari xem veteranlari xakkinda al`bomlar duziuge boladi. 
Xar dayim talabalardi tajiriybeli okitiushilardin jumislari menen tanistirip bariu kerek. Kop gana 
okiu orinlarinda talabalar kaniygelik tarbiya beriudi pedagogikalik klublarda, ilimiy birlespelerde, 
pedagogikalik otryadlarda otkeriu dasturge aylangan.
Bul jumislar tajiriybeler arkali kop martebe tekserilip korilgen. Olardi sholkemlestiriushi 
tajiriybeli pedagoglar bolgani makul boladi. 

Download 153,74 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish