Pedagogika va psixologiya

Tayanch-harakat apparati buzilgan o’quvchilarni korrektsion o’qitish. Tayanch-harakat apparatlari buzilishining turlari va yuzaga kelish sabablari. Tayanch-harakat apparatidagi turli buzilishlar bolalarni o’qitish va tarbiyalashda muayyan muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Tayanch-harakat apparati funktsiyalarining buzilishi tug’ma yoki orttirilgan bo’lishi mumkin. Tayanch-harakat apparati patologiyasi quyidagi turlarga ajratiladi:

1) nerv tizimining kasallanishi (bolalar tserebral paralichi (BTSP), poliomiyelit);

2) tayanch-harakatapparatiningtug’mapatologiyasi; sonningtug’machiqqanligi; bo’yinqiyshiqligi; qiyshiqoyoqlikvaoyoqningboshqanuqsonlari; umurtqapog’onasirivojlanishidaginuqsonlar (skolioz); qo’lyokioyoqlarningrivojlanmaganligivanuqsonlari; qo’libarmoqlarininganomalrivojlanishi; artrogripoz (tug’mamayiblik);

3) orttirilgankasalliklarvatayanch-harakatapparatiningzararlanishi; orqamiya, boshmiyavaqo’l-oyoqlarningtravmatikjarohatlanishi; poliatrit; skeletkasalliklari (tuberkulez, suyaklardagishishlar, osteomiyelit), skelettizimikasalliklari (raxit, xondodistrofiya).

Tayanch-harakat apparati patologiyasi bo’lgan bolalarda asosiy buzilish harakatlanishdagi nuqson hisoblanadi. Bunday nuqsonlarga ega bolalarning 89 % ini tserebral paralichli bolalar tashkil etadilar. Ularda harakat buzilishi psixik va nutqiy buzilishlar bilan birga namoyon bo’ladi. SHu bois bu kabi bolalar nafaqat davolash va ijtimoiy yordamga, balki psixologik-pedagogik va logopedik korrektsiyaga ham muhtoj bo’ladilar.

Harakatlanish buzilishlari o’rtacha darajada bo’lgan bolalar yurishni o’rganib olsalarda, biroq, shonch bilan yura olmaydilar, ular uchun maxsus moslamalar zarur. Harakatlanish buzilishining yengil shaklida bolalar uyda va ko’chada mustaqil, qo’rqmay yura oladilar, o’zlariga to’la xizmat ko’rsatadilar.