Pedagogika va psixologiya

Ko’rish qobiliyati buzilgan bolalarni ommaviy umumiy o’rta ta’lim maktablarida korrektsion o’qitish va tarbiyalash. Ko’rish qobiliyati buzilgan bolalarni o’qitish va tarbiyalash masalalari bilan tiflopedagogika (yunoncha «typhlos» – ko’r) – korrektsion pedagogika (defektologiya)ning yana bir sohasi shug’ullanadi.

Ko’rishqobiliyatibuzilganbolalarbilanisholibborayotgano’qituvchikorrektsionishlarningo’zigaxosjihatlarinibilishizarur.

Refraktsiyasianomaliyalibolalartuzatuvchiko’zoynaktaqishlarikerak. Lekinko’zoynaktaqishdabolalarpedagogningulargadiqqatbilanmunosabatdabo’lishlarigamuhtojliksezadilar. Maktabdavauydao’quvishlarinibajarishdasanitar-gigiyeniktalablargaamalqilishlozim. Ko’rishidanuqsonibo’lganbolauchunisho’rnito’g’rivayetarlichayoritilganbo’lishikerak. Bundayboladerazayonidagibirinchiyokiikkinchiqatorgao’tkazilishikerak. YAqinniko’radiganbolahamdoskagayaqinroqbirinchiyokiikkinchipartagao’tkazilishizarur. Uzoqniko’radiganbolaesa, aksincha, doskadanuzoqroqqaoxirgipartagao’tkazilishitalabetiladi.

O’qituvchio’quvchiningdoska, jadvalvaxaritadagio’quvmateriallariniqabulqilishivatushunishininazoratqilibborishikerak. Anomalrefleksiyalibolalardako’zicharchashiko’pkuzatiladi. SHuninguchundarspaytidaulargako’rishishlariniboshqaturdagiishlaruyg’unlashtiribberishizarur. Anomalrefleksiyalibola 10-15 minutdavomidaintensivko’rishishlarinibajargandankeyinbirnechaminutuzoqqa (doskayokiderazaga) qarashikerak, buko’rishcharchog’iningbartarafetilishigayordamberadi.

Ko’rishqobiliyatianchaog’irbo’lgan – ko’rvayomonko’radiganbolalarnio’qitishmaxsusta’limmuassasalaridaamalgaoshiriladi. Ba’zanko’rishqobiliyatiog’irbuzilganbolalarommaviyumumiyo’rtata’limmaktablarigaqabulqilinadilar. Bunday vaziyatda anomal bolalar uchun maxsus sharoitlarni yaratish zaruriyati yuzaga keladi.

O’zsinflaridaog’irko’rishqobiliyatibuzilganbolabo’lgano’qituvchilarbolagadifferentsialyondashuvasosidamunosabatdabo’lishlarizarur. Buninguchunsinfdagio’quvchilarningsoni 15 nafardanoshmasligi, sinfxonasiyaxshiyoritilgan, ko’rishqobiliyatidanuqsonibo’lganbolaningisho’rniesako’shimchayoritilganbo’lishikerak. O’quv-tarbiyaviyishlarjarayonidao’qituvchiningnutqikattaahamiyatgaegabo’ladi. Uningnutqianiq, tushunarli, ifodalibo’lishizarur. O’qituvchio’ziningharbirharakatimohiyatiniso’zyordamidasharhlabborishi,

Sinfidako’ryokiyomonko’radiganbolabo’lgano’qituvchiularningindividualxususiyatlarivaimkoniyatlarinibilishi, ularnormalko’radigantengdoshlaridanfarqqilishlariniyaxshianglashimaqsadgamuvofiqdir.