182
10
•
talabalarni rag‘batlantirishning murakkabligi sababli kurslarni tugatishning past foizi.
•
elektron o‘quv materiallari sifatini ta’minlash muammosi
Hozirgi kunda ko‘pgina universitetlar oliy yoki qo‘shimcha kasbiy ta’lim kurslarini taklif etuvchi
tijorat asosida onlayn ta’limni taklif qilmoqda. Texnologiyalar rivojlanib, elektron ta’limning narxi
arzonlashgani sayin bunday o‘quv yurtlari va kurslarning soni ham ortib bormoqda.
Elektron ta’limni takomillashtirish va samarali rivojlantirish uchun nima qilish kerak?
Elektron ta’limni takomillashtirishning eng muhim yo‘nalishi bu mutaxassislarni tayyorlashga
yagona milliy talabni ta’minlaydigan, mamlakatda yagona ta’lim makonini tashkil etadigan davlat
standartlarini ishlab chiqishdir. Ushbu standartlar asosida elektron ta’lim
texnologiyalaridan
foydalangan holda o‘quv jarayonini didaktik va uslubiy ta’minlashning nazariy va amaliy vazifalari
hal qilinishi kerak[4].
Bundan tashqari, elektron o‘qitishning samaradorligi, uning natijasi talabaning individual
xususiyatlariga, asosan, uning mustaqilligi va talabaning ongiga, qattiq o‘zini o‘zi tarbiyalash
qobiliyatiga bog‘liq. Talabalarni muntazam ravishda monitoring qilishning yo‘qligi va o‘qishni
rag‘batlantirmaydi. Onlayn ta’limda boshqaruvni tashkil
etishning yana bir muammosi
foydalanuvchilarni autentifikatsiya qilishdir. Tarmoqning boshqa tomonida kim turganligini
aniqlash uchun hali ham maqbul texnologik yechimlar mavjud emas.
Ehtimol, ob’ektiv nazorat muammosi o‘quvchining yonida videokameralar va tegishli dasturlarni
o‘rnatish orqali hal qilinishi mumkin. Shubhasiz, multimediya yordamida o‘zlashtirish osonroq
bo‘lgan o‘quv materialiga foydalanuvchini noyob identifikatsiyalash bilan turli xil nazorat va test
topshiriqlarini tanlash imkoniyati qo‘shilishi kerak;
Elektron ta’lim tizimida o‘quv jarayonining asosi talabaning ijodiy mustaqil ishi hisoblanadi.
U individual jadval asosida, o‘zi uchun qulay bo‘lgan joyda, o‘quv materiallari va maxsus texnik
qo‘llanmalar to‘plamiga hamda o‘qituvchi va hamkasblari bilan bog‘lanish
imkoniyatiga ega
bo‘lgan joyda o‘qishi mumkin.
Talabalar va o‘qituvchi o‘rtasida shaxsiy yuzma-yuz muloqot mavjud bo‘lmaganda, ijodiy
muhitni yaratish va bir guruh talabalarni rag‘batlantirish qiyin. Elektron ta’lim texnologiyalarini
yanada rivojlantirish maksimal darajada interfaollikni ta’minlashni o‘z ichiga oladi. hech kimga
sir emaski, virtual aloqa o‘qituvchi va hamkasblari bilan haqiqiy va to‘laqonli aloqani taqlid qilgan
taqdirdagina to‘laqonli bo‘ladi. Elektron aloqaning har xil turlarining kombinatsiyasi virtual aloqa
orqali shaxsiy aloqa yo‘qligining o‘rnini bosadi.
Ta’limning yangi vazifalari ta’lim sohasidagi an’anaviy ta’limning o‘rni va imkoniyatlarini
o‘zgartirishga olib keladi. An’anaviy usullarning imkoniyatlari sezilarli darajada kengayib,
elektron ta’lim texnologiyalari bilan boyitilmoqda.
Shu munosabat bilan, elektron ta’limni rivojlantirish an’anaviy ta’limning sifati va
samaradorligini oshirish uchun kunduzgi ta’lim uchun zaruriy qo‘shimcha hisoblanadi.
Internet va texnologiyalar rivojlanishi bilan elektron ta’lim hayotimizdan chuqurroq joy
egallaydi. Shubhasiz, kelajakda o‘quv markazlari elektron ta’lim
tizimida foydalanish uchun
moslashtirilgan o‘quv materiallarini tayyorlaydi, ulardan samarali foydalaniladi. Elektron ta’lim
bugungi kunda tez ommalashayotgan iqtisodiy dunyoda tegishli yechimlardan biridir.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. O‘zbekiston Respublikasi vazirlar Mahkamasi 2012 yil 25 iyuldagi 314 sonli qarordan.
2. Usmonov M. Interaktiv elektron o‘quv kurslar — o‘qitish faoliyatining yangi vositasi
sifatida. //”Xalq ta’limi” jurnali, 2013, 5-son.
3. begimqulov U.Sh. Pedagogik ta’limda zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy
etishning ilmiy-nazariy asoslari. –T.: “fan” 2007.
4. Taylaqov N. I. Elektron darslik yaratishda qo‘yiladigan talablar. //”Xalq ta’limi” jurnali,
2005, 2-son