Педагогика

ўувчиларнинг билим, кўникма ва малакаларини баҳолаш мезонлари. ўувчиларнинг билим, кўникма ва малакаларини баҳолаш мезонлари ҳамма вақт баҳсталаб мавзу бўлиб келган. Чунки у турли адабиётларда турлича ёритилган. Бироқ мавжуд қарашларни умумлаштириб айтиш мумкинки, ўқувчиларнинг билим, кўникма ва малакаларини баҳолаш мезонлари ҳар бир фаннинг мақсад ва вазифаларига, шунингдек, синф (гуруҳ)даги ўқувчиларнинг ўзлаштириш даражасига таянган ҳолда белгиланади. Шунингдек, баҳолаш мезонларини ишлаб чиқишда ўқувчиларнинг оғзаки жавоб беришлари, кўникма ва малакаларига алоҳида-алоҳида ёндашилади. Масалан, химия дарсидан баҳолаш мезонларига ўқувчиларнинг оғзаки жавоблари, амалий топшириқларни бажара олишлари ва амалда мавжуд билимларини намойиш эта олишлари инобатга олинади. Буни «4» баҳо мисолида аниқлаштирамиз. Оғзаки жавоб беришда «4» баҳо қўйилади, агар: а) ўрганилаётган мавзу юзасидан тўғри жавоблар берса; б) материал мантиқий кетма-кетликда аниқ баён этилса; в)ўқитувчи талаби билан тузатилган икки-учта унчалик аҳамиятга эга бўлмаган хатоларга ёки баъзи тўлиқ бўлмаган жавобларга йўл қўйса.
Ёзма топшириқни бажаришда «4» баҳо қўйилади, агар: а)масалани ечишда ва изоҳлашда муҳим хато бўлмаса; б)топшириқни бажариш ва изоҳлашда муҳим аҳамиятга эга бўлмаган бир-икки хатога йўл қўйилса ёки битта изоҳнинг моҳияти очиб берилмаган бўлса.
Амалий билимларни намойиш этишда «4» баҳо қўйилади, агар: а)ишни тўлиқ, муҳим хатоларсиз бажарса, натижа чиқара олса; б)ишни бажаришда, тажрибани тугаллашда икки-уч муҳим бўлмаган хатоларга йўл қўйса.
Юқоридагилардан келиб чиқиб шундай хулоса чиқариш мумкин:
5»баҳо қўйилади, агар: а) ўқувчи дастурдаги материални тўлиқ ўзлаштириб олган бўлса; б) ўрганилган мавзу бўйича асосий фикрларни очиб бера олса; в) эгалланган билимларни амалда эркин қўллай олса; г) ўрганилган мавзуни баён қилишда, ёзма ишларда хатоларга йўл қўймасдан, маълумотларни тушунтириб бера олса.
«4»баҳо қўйилади, агар: а) ўқувчи ўрганилган мавзунинг моҳиятини билса; б) ўқитувчининг саволларига қийналмасдан жавоб бера олса; в) эгалланган билимларни амалиётда қўллай олса; г) оғзаки жавоб беришда жиддий хатоларга йўл қўймасдан, ўқитувчининг қўшимча саволлари билан хатоларини тўғрилай олса ҳамда ёзма ишда унча жиддий бўлмаган хатога йўл қўйса қўйилади.