Педагогика университети жисмоний маданият кафедраси

- гигиеник малака ва одатларни тарбиялаш вазифаси. Жисмоний машқларнинг самарадорлиги асосан гигиеник омил лардан тўғри фойдаланиш билан боғлиқ. Ҳаракат фаолият ларини ўқитиш жараёни иш режимига риоя қилишни, овқат ланиш, уйқу, баданини парваришлаш, тарбиялашни, кийим-бош гигиенаси ва бошқаларни ўз ичига олади;
- ўқувчилар орасида ўзаро муносабатларни тўғри шакллан-тириш, коммунникативлик вазифаси. Чунки ҳаракат фаолият ларини ўзлаштириш, мустаҳкамлаш, такомил-лаштириш асосан жамоага, коллективчилик муносабатларига таяниб таш килланади ва бу муносабатлар эмоционаллик билан алоқадор. Шуғулланувчиларнинг, айниқса, турли жинсдагиларнинг юқо ри даражадаги ўзаро ёрдами ёки рақиблик орқали алоқаси, дўстлик, ўртоқчилик, ўғил болалар ва қизлар орасидаги юқори ахлоқий сифатларни, муносабатларнинг шакилланишида бебаҳо воситадир;
- ҳаракат фаолиятлари давомида мустақилликни тарбиялаш вазифаси. Ўқувчиларнинг спорт зали ёки спорт майдонида ҳаракатланишига нисбатан мустақиллик бериш, бир томондан, ўқувчиларнинг ўзўзларини бошқаришига имкон берса, иккинчи томонидан, ўз фаолиятига жавобгарликни ҳис қилиш учун муҳит яратади, ўз ҳаракат активлигига нисбатан онгли муносабатни шаклантиради ва уни амалга оширишнинг услубиётларини ўйлашга, улар устида фикр юритишга ўргатади;
- умумий ва хусусий тарбиявий вазифаларни ҳал қилиш вазифаси. Ўқитувчи билан ўқувчини юқори даражадаги уму мий ва хусусий алоқаси, мулоқати (ўқитувчининг коммуника тивлиги компоненти) шароитида амалга оширилади.
Тарбия вазифаларини таълим жараёнида тўлақонли амалга ошириш учун уни тизимли равишда билим олиш вазифа ларини ҳал қилиш билан қўшиб олиб борилмаса, кутилган натижага эриша олмаслик амалиётда исботланган.
- соғломлаштириш вазифалари ҳаракат фаолиятларини ўқитишда жисмоний тарбиянинг барча воситаларини комплекс равишда қўллаш орқали ҳал этилади.
Таълим жараёни тиббий кўрик (назорат) хулосаларига муво фиқ, ўқувчиларнинг жисмоний ривожланганлиги ва тайёргарли гини дифференциаллаштирилиб т и б б и й г у р у ҳ л а р г а ажратилади.
Улар асосий тиббий гуруҳи, тайёрлов ва махсус тиббий гуруҳлар деб номланади.
Т а й ё р л о в г у р у ҳ и га жисмоний ривожланганлиги кўрсаткичлари жисмоинй тайёргарлик кўрсаткичларидан бир оз ортда қолган ўқувчилар жамланади.
А с о с и й т и б б и й г у р у ҳ га биологик ёши талаблари даражасидаги жисмоний ривожланганликка эга бўлиб, жисмоний тайёргарлиги-нинг кўрсаткичлари ҳам ёшига мувофиқ талаблар даражасидаги ўқувчилар киритилади.
М а х с у с т и б б и й г у р у ҳ г а эса маълум касалликлардан сўнг, вақтинчалик машғулотлардан озод қилинганлар, сурункали касалликка чалинганлар, тиббий хулосаларга кўра машғулот ларга режалаштирилган жисмоний юкламалар меъёри пасайтири лиши лозим бўлган ўқувчилар, шуғулланувчилар ҳамда жисмоний камчилиги мавжуд ўқувчи, талаба-ёшлар киритилади ва улар учун алоҳида махсус дастур асосида машғулотлар (дарслар) ташкилланади.
Ўқув материали ва ўқувчиларга бериладиган жисмоний юкламалар таълим жараёнида қатъий дифференциаллашти рилиши лозим. Бу талабнинг бузилиши фақатгина ўқув матери алини ўзлаштирмасликкагина олиб келмай, ўқувчининг сало матлигига ҳам катта путур етказиши мумкин.
Таълим жараёни ўзида, ҳатто энг талабларга мувофиқ қилиб уюштирилган ўқитиш ҳолатида хам шуғулланувчилар учун жароҳат олиш хавфини бартараб этган деб бўлмайди. Табиий равишда бу ўқитувчидан, жисмоний машқ билан шуғулланиш машғулоти жойини жуда ҳам пухта тайёрлаш, ўқувчилар фаолиятини ташкиллашдаги уюшқоқликка риоя қилиш, жисмоний тайёргарлиги паст ўқувчига лозим бўлса ёрдам бериш ёки уни хавфсизлиги (страховка)ни таъминлашни тақазо этади. Бу ўз навбатида мутахассисдан доимий хушёрликни талаб қилади.
Таълимнинг самарасига таъсир этувчи факторлар. Ҳар қандай ўқитиш жараёнининг самарадорлигига қатор факторлар (омиллар) таъсир этади. Улар ташқи факторлар ва соғломлаш тириш аҳамиятига молик омиллар бўлиб, ўз ичига спорт анжомлари ва жиҳозларнинг соз бўлишини, соғломлаштириш вазифаларининг ҳал қилувчи машғулот жойи, унинг ҳавосини тозалиги ва бошқа умумий ва шахсий гигиена талабларини мужас самлаштиради ҳамда таълим-тарбия жараёнига аҳамиятли дара жада таъсир кўрсатади.
Ҳаракат фаолиятларига ўқитишнинг юқорида қайд қилин ган хусусиятлари ўқитувчидан педагогик, руҳий билимлар нигина талаб қилиб қолмай, юқори даражадаги анатомо-физиологик ва методик таёргарликка оид билимларга эга бўлиш талабини қўяади.