Педагогика университети жисмоний маданият кафедраси

Бўлакларга ажратиб ўқитиш методи йўқотилган малакаларни тезда тикланишига таъсир кўрсатади. Координация жихатидан ута қийин машқларни ўзлаштиришда бу методни бахоси йўқ, керак бўлганда айрим бўғинларга, ажартиб олиган мускул гурухларига алохида таъсир этиш имкони юқори бўлади.
Лекин саводсизларча қисмларга ажратиш ундан келиб чиккан ҳолда фавкулодда танланган йўлланма берувчи машқлар, улардан нотўғри фой даланиш ҳаракат малакасининг шакилланиш жараёнига ута салбий таъ сир кўрсати ши мумкин. Ҳаркатни тўла ўзлаштириш методи ҳаракат фаолиятини таълимнинг якуний вазифасида нимадан иборат бўлса, шунга якин кўринишда ўзлашти ришни назарда тутади. Бу метод ҳар қандай ҳаракат актини ўқитишнинг якуний этапида бўлакларга ажратиб ўқитиш методидан сўнг қўлланилади. Жисмоний машқ техникасини такомиллаштириш уни тўла бажариш оркали амалга оширилади. Тўла ўзлаштириш ҳаракат фаолиятини бажариб куриш, синаш (опробирование) энг кулай усулдир. Аксарият ҳаракат фаолиятлари шунчалар соддаки, уларни бўлакларга ажратиб уки тиш вақтни бехуда сарфлаш демакдир, шунинг учун ҳаракат ҳолатини тўла ўргатиш ама лиётда кўпрок қўлланилади. Айрим ҳаракат фаолиятларини биз ҳали ил мий равишда бўлакларга ажрата олмаймиз, шунингдек, ўзини тўла окла ган йўлланма берувчи машқлар тизимини ишлай олгани мизча йўқ. Қисман регламентлаштирилган машқ методи. кузда тутилган вазифа ни бажариш учун ўқувчиларга фаолиятни нисбатан эркин танлашга йўл қўяди. Бу методдан, коида бўйича такомиллаштирилган этапда фойдаланилади, бунда ўқувчи етарли даражадаги билим ва бажара олишга эга бўлганлиги хисобга олинади.³⁶

Бу гурухчага кирувчи ўйин ва мусобака методлари турли белгиларга эга бўлиб туриб, уларнинг битта умумий лиги мавжуд: уларни қўллашда доимо ўқувчилар орасида ракобат(бир-бирини маглуб қилиш) хиссиёти усутун бўлади, ўқувчиларда ўз кучини, у ёки бу фаолиятини бажаришда устунлигини исботлаш учун интилиш юзага чикади.

Ўйин методи жисмоний тарбиядаги ўйинларнинг кўпчилик белгиларини мужассамланган. Дарсликнинг “Жисмоний машқларнинг педагогик классификацияси» бўлимида ўйин жисмоний машқ ҳарак теридаги тизим тарзида, яъни жисмоний тарбия воситаси кўринишида берилган. Лекин жисмоний тарбияда ўйинлар таълим ва тарбиянинг самарали методи сифатида ҳам мавжуд бўлиши мумкин. Шу сабабли ўйин методининг табиатини ўйин мохиятини очиш оркалигина тушуниш мумкин ҳолос.