Pedagogika-psixologiya kafedrasi shaxs psixologiyasi. Maxsus psixologiya. Iqtidorli bolalar psixologiyasi

"Iqtidorni shakllanganliku darajasi" mezoniga ko’ra yaqqol va potensial iqtidor turlarini ajratish mumkin. Yaqqol iqtidor bu bolaning yosh va ijtimoiy qonuniyatlar bilan qisslagandagiga nisbatan faoliyatni bo’luvchi psixik taraqqiyotining erishilgan ko’rsatkichini psixologik xarakteristikasidir. Bu vaziyatda keng hamrovli faoliyat turlari haqida gap ketmoqda. Bunday iqtidor negizi bola talanti yotadi. Talantli bola-bu faoliyatni bajarishda ob'ektiv yangilik va ijtimsoiy axamiyati darajasiga javob beruvchi natijalarga erishuvchi boladir. Talantli bola faoliyati o’z ishining ustasi bo’lgan ekspertlar tomonidan baholanadi. Potensial iqtidor-bu bolaning u yoki bu faoliyat turida yuqori psixik imkoniyatlarga erishishni belgilovchi psixologik xususiyatlar bo’lib, ayrim kamchiliklar tufayli ayni damda namoyon bo’lmagan iqtidordir. Ushbu potensialning rivojlanishiga atrofdagi salbiy omillar ta'sir qilayotgan bo’lishi mumkin (nomaqbul oila noaniq motivasiya, o’zini boshhara olmaslik va boshhalar). Potensial iqtidorni aniqlash uchun diagnostik metodikalarni qo’llash va zaruriy choralarni ishlab chiqishi ularning kelgusidagi taraqqiyoti uchun zamin qozirlaydi. "Namoyon bo’lish shakli" mezoniga ko’ra: oshkora va menirin iqtidor turlari bor oshkora iqtidor bola iqtidorida xattoki noqulay sharoitlarda ham aytarli yaqqol va aniq ko’rinib turadi. Bolaning intilishlari shunchalik ravshanki, uning iqtidoriga shubqa qilishi mumkin emas shu bois bunday bolalar bilan ishlashda mutaxasislar qiynalmaydilar. Mieirin iqtidor bola faoliyatida unchalik yorqin ko’zga tashlanmaydi, ko’pincha niqoblangan shaklda bo’ladi. Natijada bola iqtidori haqida noto’g’ri xulosa chiharishi mumkin. hech kim xunuk o’rdakchani kelajakda chiroyli oqqushga aylanishini oldindan ko’ra bilmaydilar. Aynan mana shunday bolalar kelajakda yuqori chuqqilarga erishadi. Meirin iqtidorlilarni asosi sababi uto’siqlarning mavjudligidan ular bola iqtidorini namayon qilishiga to’sqinlik qiladi meirin iqtidor shakli o’z tabiyatiga ko’ra murakkab fenomen sifatida namayon bo’lishiga ko’ra betakrordir ushbu iqtidor turini an'anaviy metodlari yordamida aniqlab bo’lmaydi meirin iqtidor edalarini o’rganish uzoq jarayon bo’lib u komplekis metodlari bola xulq-atvorini tahlil qilish natijasidan aniqlanishi mumkin.