Pedagogika-psixologiya fakulteti psixologiya kafedrasi

Fon, atrof
Yomg’ir ifodalangan chiziqlar bo’yicha rasm avtorini atrof muhitga munosabatini bilish mumkin. Og’ir, bosiq, bir xildagi bir tomonga chizilgan chiziqlar (shtrix) atrof-muhitning bir marom(balans)daligini bildiradi. Tartibsiz shtrixlar - atrof-muhitni havotirli, nostabilligini bildiradi. Vertikal shtrixlar qaysarlik, qatiyatni bildiradi. Butun varaq bo’yicha qisqa, bir tekis bo’lmagan shtrixlar va barcha himoyaning (zont, shlyapa va sh.k.) yo’qligi havotirlik va atrof-muhitni dushmanlarcha qabul qilishni bildiradi.
Rasmlardagi ranglar. Rasmlarni rangli qalamda ham chizish mumkin. Yaxshi adapsiyali va emosional bola 2 ta, 5 ta rang ishlatadi, 7 va 8 ta rang yuqori o’zgaruvchanlik, beqarorlik(labillik)ni bildiradi.


3- Mavzu: Psixik rivojlanish va uni davrlashtirish muammosi



R e j a:
1. Shaxsning psixik taraqqiyoti masalasi.
2. Psixik rivojlanishning shart-sharoitlari.
3. Psixik rivojlanishning umumiy qonuniyatlari.
4. Taraqqiyot nazariyalari.


Tayanch iboralar: o’sish, taraqqiyot, genetik omillar, ijtimoiy omillar, faollik, yosh taraqqiyoti davrlari.

Davlatimiz tomonida qabul qilingan «Ta’lim to’g’risidagi qonun» va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da shaxsni kamol toptirishdan iborat bo’lgan vazifalar belgilab qo’yilgan.

Shaxs bu ijtimoiy munosabatlar yig’indisi, ya’ni individ sifatida tug’ilgan bola o’z atrofidagi kishilarning munosabatlari ta’sirida va o’zini anglash jarayonida shaxsga aylanadi.
Yusuf Hos Hojibning «Qutadg’u bilig» asaridagi bosh masalalardan biri komil insonni tarbiyalashdir. A.Jomiyning «Baxoriston», «Tuxfatul axror» va boshqa asarlarida ilm, ma’rifat, ta’lim-tarbiya, kasb-hunar o’rganish xaqidagi fikrlar ifodalangan. A.Navoiyning «Xazoyinul-maoniy», «Maxbub-ul qulub», va boshqa asarlarida yetuk, barkamol insonning axloqi, qobiliyati to’g’risida qimmatli muloxazalar yuritilgan.
Yuqoridagilardan tashqari Bobur, Farg’oniy, Mashrab, Gulxaniy, Nodira, Uvaysiy, Muqumiy, Furqat, Bedil, Zavqiy, Hamza, Avloniy va boshqalarning yoshlar tarbiyasiga, fexl-atvor, oilaviy hayot masalalariga, shaxslararo munosabatlarga doir qarashlari ham turli janrlardagi asarlarida bayon qilingan.
Ta’lim-tarbiya ishlarining usullari, vositalari va tashkiliy formalarini ishlab chiqish hamda pedagogik jarayonni boshqarishning samaradorligi rivojlanish masalasini hal qilish bilan bog’liqdir. Bu inson psixikasi rivojlanishida bir tomondan tabiiy, biologik, tug’ma xususiyatlar o’zaro munosabati muammosi rivojlanishidan hamda tashqi va ichki omillarning (irsiyat va muhit) roli va ularning o’zaro munosabati muammosidan iborat.
Odamda tug’ma ravishda tashkil topgan xususiyatlar ko’rish, eshitish sezgilarining ayrim xususiyatlari bilan bir qatorda hayot sharoitlari va faoliyatlarining ta’lim tarbiya ta’siri ostida tashkil topgan axloqiy sifatlar mavjuddir. Psixologiyaning ayrim namoyondalari psixik xususiyatlar tug’ma paydo bo’ladi, bola tug’ilmasdan shakllanadi degan pozisiyada turadi.