Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

чунки, агар, қачонки
каби боғловчиларни ишлата бош- 
лайдилар. Бу боланинг тафаккур жараёнлари мураккаблашиб 
бораётганлигини ва бу нутқда ўз ифодасини топаётганлигини 
кўрсатади.
Бола нутқининг ривожланиш жараёни ўз вақтида тўғри 
кечиши учун махсус шароитлар зарурдир.
Бунинг учун:
— бола руҳий ва жисмоний жиҳатдан соғ бўлиши;
— нормал ақлий қобилцятга эга бўлиши;
— нормал эшитиши ва дўриши;
— етарли дараж ада руҳий активликка эга бўлиши;
— гаплашиш эҳтиёжига эга бўлиши;
— тўғри нутқ муҳитига эга бўлиши лозим.
Болада 
нутқнинг 
нормал 
ривожланиши, 
унга 
доимо 
янги тушунчаларни ўзлаштириб олишга, теварак-атроф ҳақи- 
даги билим ва тасаввурини 
кенгайтиришга имконият ярата- 
ди.
Шундай қилиб, нутқ, унинг ривожланиши тафаккурнинг ри- 
вожланиши билан узвий боғлиқдир.
Савол ви топшириқлар
/
1. 
Бола нутқининг ривожланиши неча даврни ўз ичига ола- 
ди? Унинг моҳияти нимадан иборат?

---

2. Мактабгача даврда бола нутқининг ривожланиш хусу-
сиятлари нималардан иборат?
3. Мактаб даврида бола нутқнинг қайси томонларини ўз-
лаштиради?
4. Турли тадқиқотчилар: А. Н. Гвоздева, Г. Jl. Розенгард-
Пупко, А. Н. Леонтьева, Н. И. Жинкин материаллари асосида
онтогенез жараёнида бола нутқининг ривожланиш даврларини
кўрсатувчи схема тузинг.

---

НУТҚ ҚАМЧИЛИКЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ 
ВА 1УЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ
6- Б О Б. УЗБЕК ТИЛИ ТОВУШЛАРИ ТАСНИФИ
Овоз ва шовқиннинг иштирок этиш даражасига кўра тил-
даги фонемалар иккига бўлинади: унли фонемалар ва ундош
фонемалар.
Унли фонемалар ун найчаларининг тебраниши билан пай-