“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

298.
 
Ишонч билдириш қандай усул? 
Ишонч билдириш – болалар ва ўсмирларга уларнинг ёш хусусиятлари, 
жисмоний имкониятларини инобатга олган ҳолда муайян топшириқларни 
бериш усули.

---

55 
299.
 
Намуна кўрсатиш қандай усул? 
Намуна кўрсатиш – ота-оналар, ўқитувчилар, ёши катта кишилар, 
тенгдошларнинг болалар ва ўсмирларга юриш-туришда, хулқ-атворда, 
шахслараро мулоқот ва муносабатда, бирор иш-ҳаракатни бажаришда, муайян 
фаолиятни ташкил этишда ўрнак, ибрат бўлишларини ифодаловчи усул.
 
300.
 
Бажариб кўрсатиш қандай усул? 
Бажариб кўрсатиш – ота-оналар, ўқитувчилар, катта ёшли кишилар 
томонидан муайян иш-ҳаракат, фаолиятни бевосита ўзлари бажаришлари, 
амалий намойиш қилишлари орқали болалар ва ўсмирларда зарур билим, 
кўникма, малакаларни ҳосил қилиш усули.
 
301.
 
Шама қилиш қандай усул? 
Шама қилиш – тарбия жараёнида болалар ва ўсмирларнинг хатти-
ҳаракатлари, юриш-туришлари, одоб-ахлоқларини бевосита ёки билвосита 
кузатиш, баҳолаш орқали уларнинг тўғри ёки нотўғрилиги тўғрисида маълум 
хулосага келганликни зимдан билдириб, ишора қилиб ўтиш усули. 
 
302.
 
Гина-кудурат қилиш қандай усул? 
Гина-кудурат қилиш (арабча “гина” – шикоят, таъна; “гина-кудурат” ёки 
“гина-гудрат” – лойқалик, хафагарчилик маъноларини англатади) – тарбия 
жараёнида ота-оналар, ўқитувчилар, ёши катта кишиларнинг болалар ва 
ўсмирлар хатти-ҳаракатлари, юриш-туришлари, гап-сўзларидан дилда хафа 
бўлганликлари, норози эканликларини ифодалаш усули.
 
303.
 
Танбеҳ бериш усули қандай усул? 
Танбеҳ бериш – тарбия жараёнида
 
ота-оналар, ўқитувчилар, ёши катта 
кишилар томонидан болалар ва ўсмирларнинг бемаъни қилиқлари, хатти-
ҳаракатлари, гап-сўзларининг моҳиятини уларга койиш орқали тушунтириш, бу 
ҳақида уларни огоҳ этиш. Халқ педагогикаси ғояларига кўра танбеҳ беришда 
сўкиш ва қарғашга йўл қўймаслик лозим. Зеро, ўзбек халқи азалдан сўкиш ёки 
қарғишнинг бола руҳиятига салбий таъсир кўрсатишини оқилона баҳолай 
олган. Замонавий психологик тадқиқотларнинг натижалари ҳар бир сўз ўзида 
муайян даражада қувват ташишини исботлади. Шунга кўра айтиш мумкинки, 
сўкиш ва қарғишда қўлланиладиган сўзлар ўзида салбий қувватни ташишди ва 
боланинг руҳиятини жароҳатлайди.