Pedagogika kafedrasi

Islom dinining tarqalishi va uning ta’lim-tarbiyaga ta’siri 
Islam came to Central Asia in the early part of the 8th century as part of the 
Muslim conquest of the region. Many well-known Islamic scientists and 
philosophers came from Central Asia, and several major Muslim empires, 
including the Timurid Empire and the Mughal Empire, originated in Central 
Asia
48
. 
Islom dini 8 asrning boshlaridaMarkaziy Osiyoniarablartomonidan istilo 
qilinishi oqibatida kirib kelgan. Keyinchalik Temuriylar imperiyasi va Mongol 
imperiyasi, shu jumladan, Markaziy Oiyo va bir necha yirik musulmon 
davlatlarda faoliyat olib borgan ko'plab taniqli islomiy olim va faylasuflar 
Markaziy Osiyodanetishib chiqdilar. 
Arablar tomonidan bosib olingan yerlarda xalqlar Islom dinini qabul 
qilishga majbur etildi. Arab istilochilari xalqni o‘zlariga bo‘ysundirish va ular 
tomonidan Islom dinini qabul qilinishiga erishish maqsadida harbiylar hamda 
Islom dini targ‘ibotchilarining xizmatidan birdek foydalandilar. Natijada o‘z 
oldilariga qo‘ygan asosiy maqsadga erishdilar. Movarounnahrda Islom ta’limoti 
g‘oyalarining yoyilishi, kishilar tomonidan Shariat qoidalari, Islom dini aqidalariga 
bo‘ysunish, yagona va qudratli Ollohga sig‘inish, shuningdek, Ollohning yerdagi 
rasuli (elchisi) bo‘lgan Muhammad Alayhis-salom ko‘rsatmalariga rioya etish 
xalqning ongiga chuqur singib, ular tomonidan mazkur din asoslarining qabul 
qilinishiga zamin hozirladi. Natijada Movarounnahrda islomiy qadriyatlar tarkib 
topa boshladi. 
Ulkan hududni qamrab olgan Arab xalifaligi davlatining hukmronligi 
davrida ijtimoiy hayot, turmush tarzi, shuningdek, ilm-fan va madaniyat yanada 
rivojlandi. Ushbu davrlarda qadimgi yunon va rim madaniy merosi negizida bir 
qator fanlar yangi tushuncha va bilimlar bilan boyidi. Yunon va rim mutafakkirlari 
tomonidan yaratilgan va astronomiya, tibbiyot, kimyo, matematika va 
geografiyaga oid deyarli barcha yirik asarlar arab tiliga tarjima qilindi. 
G‘oyaviy kurash-xalqaro maydonda ustuvor mavqega ega bo‘lish, keng 
xududda xukumronlikka erishish yo‘lida olib borilayotgan harakat shakli 
hisoblanadi. Xukumronlik uchun intilayotgan kuchlarning maqsadlari, faoliyat 
yo‘nalishlari hamda ilgari surayotgan ta’limotlarining mohiyatiga ko‘ra g‘oyaviy 
kurash turli ko‘rinishlarda amalga oshiriladi. 
G‘oyaviy kurash jarayonida ayrim ekstremistik kuchlar insoniyat hayoti 
uchun o‘ta havfli sanaluvchi terrorizmdek g‘oyaviy tahdiddan foydalanishga zo‘r 
bermoqda. 
48
www.pfh.de/fileadmin/Content/PDF/forschungspapiere/the-state-and-islam-in-central-asia-wolters.pdf 

---

239