Pedagogika kafedrasi o’quv-uslubiy majmua

9-mavzu: Pedagogik nizolarni boshqarish va ularni bartaraf qilish usullari
Reja:
1. Pedagogik nizolarni boshqarish.
2. Pedagogik nizolarni bartaraf etishda tarkibiy – tashkiliy usullar
3. Pedagogik nizolarni bartaraf etishda strategik usullar


Tayanch so‘z va iboralar:

Pedagogik nizo, pedagogik nizolarni boshqarish, muomala madaniyati, ta’lim-tarbiya jarayoni, tartib-intizom, pedagogik-psixologik tarbiya, pedagogik nizolarni bartaraf etish, motivatsiya, iste’dod belgilari, oqilona fikr, ilg‘or, layoqat, g‘amxo‘rlik, odamiylik, halollik, olijanoblik, mehr-oqibat, ijtimoiy institut, individualizm, tolerant, tafakkur, tarkibiy – tashkiliy usullar, bag‘rikenglik, g‘oya, mafkura, barqarorlik, hamkorlik, qanoatli, hamjihatlik, diniy bag‘rikenglik, strategik usullar

Nizoli vaziyatlarni boshqarishning bir qator samarali usullari mavjud. Ularni quyidagi ikki yirik guruhga bo‘lish mumkin. Ular quyidagilar: tarkibiy – tashkiliy usullar va strategik usullardir. O‘z navbatida tarkibiy – tashkiliy usullar to‘rt usuldan iboratdir: bular

• 
  O‘qishga bo‘lgan talabni tushuntirish;
  
• 
  Muvofiqlashtirish va integratsiyalash;
  
• 
  Umumtashkiliy kompleks maqsadlar;
  
• 
  Rag‘batlantirish tizimini takomillashtirish;
  

Strategik usullar esa o‘z navbatida besh usuldan tashkil topgan bo‘lib bular quyidagilardan iboratdir:

• 
  Uzoqlashish;
  
• 
  Silliqlashish;
  
• 
  Majburlash;
  
• 
  Kelishuv;
  
• 
  Muammoni hal qilish usullaridir.
  

Ta’kidlaganimizdek, pedagog nizoli vaziyatlarning kelib chiqish sabablarini faqat o‘quvchilar xarakatlaridagi tafovutlardan deb bilmasliklari kerak. Albatta, bu ham qandaydir anik holatda nizoli vaziyatning vujudga kelishida muhim omil vazifasini bajarishi mumkin. Ammo u ta’sir etuvchi omillarning faqat bittasidir. Shu sababli, pedagog, eng avvalo nizoni keltirib chiqaruvchi omillarning tahlilini qilishi, so‘ngra esa u yoki bu usulni qo‘llash bo‘yicha qaror qabul qilishi kerak.
Tarkibiy-tashkiliy usullariga quyidagicha ta’rif berishimiz mumkin.