Pedagogika javoblar Korreksion pedagogika fani va uning dolzarb masalalari

44. Shizofreniya kasalligini keltirib chiqaruvchi sabablar Shizofreniya — bu progressiv ruhiy kasallik bo’lib, ruhiy vazifalar birligining yo’qotilishi, emotsional sferaning tubanlashuvi, fikrlashning buzilishi va aqliy faoliyatning ilg’or zaiflashishi bilan ifodalanadi. Shizofreniyaning qo’shimcha alomatlari: hayolga o’z-o’zidan keladigan fikrlar, jazavali va ipoxondriakal alomatlar, senestopatiya, aqldan ozish, psevdogallyutsinator, gallyutsinator buzulishlar, maniakal, depressiv, oneyroid-katatonik, katatonik alomatlar. Shizofreniyada aql-zakovat jabrlanmaydi — kasallikning boshlanishidan oldingi xotira va olingan bilimlar saqlanib qoladi. Shizofreniya turli xil belgilar bilan ajralib turadi, ularning asosiylari quyidagilardan iborat:
Produktiv alomatlar (aqldan ozish, gallyutsinatsiyalar);
Salbiy alomatlar (apatiya, irodaning yetishmasligi, abuliya);
Kognitiv buzilishlar (fikrlash, e’tibor, sezish buzilishlari).
Bezovtalik, ruhiy tushkunlik, tashqi dunyodan ajralib qolish shizofreniya haqida oldindan so’ylashi mumkin. Shizofreniya kasalligi bilan og’rigan bemorlarda fikrlashning tarqoqligi, eshitish gallyutsinatsiyalari, nutqning buzilishi rivojlanadi. Kasallik odatda ijtimoiy izolyatsiya bilan birga keladi. Ijtimoiy o’rganish buziladi, gallyutsinatsiyalar va aqldan ozish bilan bog’liq paranoid simptomatika rivojlanadi. Ba’zi hollarda odam g’aroyib holatda (katatoniya) qotib qolishi mumkin, jim bo’lib qoladi, maqsadsiz g’ayratlanib ketishi mumkin. Shizofreniyaning eng xarakterli alomatlari — bu tez-tez va uzoq muddatli bo’lishi mumkin bo’lgan gallyutsinatsiyadir.
Bemor yaqinlari shizofreniyani ko’rsatadigan birinchi alomatlarni aniqlashi muhim ahamiyatga ega. Bunday alomatlar, odatda, quyidagilardir:
Kishining vazifasini bajara olmasligi. Chunki bemor oddiygina bu vazifalarda hech qanday ma’noni ko’rmaydi. Bu hatto asosiy gigiena choralariga ham tegishli. Misol uchun, bemor oyoqlarini yuvishni bee’mano deb hisoblaydi, chunki ular baribir rasvo bo’ladi.