Pedagogika, innovatsiya, integratsiya

Integrativ ta ’limning sinflarga boiinishi.
Ularni  universal  yoki  bir  necha  asosiy  tizim   kurslarini  alm ashtiruvchi 
umumiy,  deb  ham  atash  m um kin.  M asalan,  o ‘qish,  tabiat,  rasm  darslarini 
bitta  um umiy  darsga  birlashtirish.
Odatda,  bunday  kurslarning  mualliflari  tabiiy  fanlar  m ateriallarini 
birlashtirib, ularni bir m a ’lum tizim ga keltirishadi va o ‘zkurslarini  integrativ 
yoki  kom pleks  (um um iy),  deb  ataydilar.  K o 'rin ib   turibdiki,  boshlang‘ich 
ta ’lim  tizim idagi  tabiiy  fanlar m ateriallarini  berishda  to 'g 'ri  ketm a-ketlikka 
faqat  darslar  tuzilishini  saqlab  qolibgina  erishish  m um kin.  B a’zi  e ’tiborli 
olim lar  ta ’kidlaydilarki,  bu  an ’anaviy  m aktablarda  ham  tabiiy  fanlarni 
ketm a-ket  o'rganish  y o 'li  bilan  ham  hal  qilinm oqda.  Bir  qator  olim lar 
boshlang‘ich  ta ’lim da  ham  darslarga  ajratib  o ‘qitish  a n ’analari  tarqalgan, 
deb hisoblashadi.
Tabiiy  fanlarni  o ‘qitishning  tizim  b o ‘yicha  davom   ettirishni  bekor 
qilish  va  soddalashtirish  uchun  k o 'p g in a  m ualliflar  gum anitar  sinflar 
uchun  um um lashtirilgan  kurslar  (darslar)  tak lif qilishadi.  B ularga  um um iy
219

---

tushumchalar  beruvchi,  bolalarda  tabiiy  fanlam i  o ‘rganishga  qiziqish 
uy g ‘otish  vazifasini  bajaruvchi,  tabiat  haqida  qiziqarli  k o ‘rinishda  hikoya 
qiluvchi  b o shlang‘ich  tabiiy  fanlar  kurslari  (m asalan,  boshlang‘ich 
sinflardagi  «Tabiatshunoslik»)  kiradi.