Pedagogika, innovatsiya, integratsiya

9 .  T a b ia ts h u n o s lik   d a rsla rid a   ta b ia t  ta s v ir la r in i  if o d a li  o ‘q ish .
10.  O na  tili  darslarida  tabiatshunoslikka  oid  diktantlar,  m atnlar  yozish 
(shu  sinfga tegishli  orfogram m alarni takrorlagan  holda).
11.  0 ‘lkashunoslik asosida m atem atik m asalalarni hal  qilish, yechish va 
boshqalar kiradi.
Ta’limni tabaqalashtirish rad etilm aydigan, uni to ‘ldiradigan integratsiya 
tizim ini  kiritish  yaxlit  dunyoqarashga,  o ‘zidagi  bor  bilim larni  m ustaqil 
tartibga  solish  va  turli  m uam m olarni  hal  qilishga,  n oan’anaviy  yondashish 
qobiliyatiga  ega  bo ‘lgan  bilim don  yoshlarni  tarbiyalashga,  an ’anaviy 
predm etlarga  b o ‘lib  o ‘qitishga nisbatan  ko‘proq yordam   beradi.
T a’limni  integratsiya  qilish  m ohiyati  nim adan  iborat?  Ta’lim ga  b og 'liq  
«integratsiya»  tushunchasi  ikki  m a’noga ega:
1.  0 ‘quvchida  atrofidagi  olam  to ‘g ‘risida  yaxshi  ta s a w u r  hosil  qilish 
(bu yerda integratsiya -  ta ’lim  m aqsadi  sifatida k o ‘riladi).
2.  Predm etli  bilim larni  yaqinlashtirish  uchun  um um iy  platform ani 
topish  (bu yerda integratsiya -  ta ’lim vositasi).
229

---

Integratsiya  ta ’lim  m aqsadi  sifatida  olam  tizim ining  alohida  qism lari 
b o g ‘liqligini  k o ‘rsatuvchi  bilim larni  berish  emas,  bolani  barcha elem entlari 
bir-biriga  bo g‘liq  yaxlit  olam ni  tasavvur  qilishga  birinchi  qadam larida 
o ‘rgatishi  kerak.  Bu m aqsadni  boshlang‘ich m aktab  am alga oshirishi  lozim.
Integratsiya  -   predm etli  bilim lar  chegarasida  yangi  tasavvurlarni 
qabul  qilish  vositasi.  Birinchi  navbatda  tabaqalashtirilgan  bilim lar  orasida 
bilm agan joylarni to ’ldirish,  ular orasidagi  aloqalarni o 'rn atish   lozim.
U  ta ’lim  oluvchining  bilim ini  oshirishga,  ta ’lim dagi  to r  ixtisoslash- 
tirishni  yangilashga  y o ‘naltirilgan.  Shu  bilan  birga  integratsiya  t a ’lim ining 
klassik  o ‘quv  predm etlari  o ‘m ini  egallash  kerak  em as,  u  faqat  olinayotgan 
bilim larni  yaxlit  bir tizim ga  birlashtirishi  kerak,  xolos.  M uam m oning  qiyin 
tom oni integratsiyani ta ’lim boshidan o xirigachadinam ik rivojlantirishdadir. 
A gar boshida «ham m a n a r s a to 'g ‘risida ozgina bilish»  lozim  b o ‘lgan b o ‘lsa, 
keyinchalik  tarqoq  bilim  va  ko'nikm alarni  birlashtirish,  oxiriga  kelib 
«ozgina  narsa  to ‘g ‘risida  ham m asini  bilish»  kerak  b o ‘ladi,  y a ’ni  bu  yangi 
integratsiya darajasidagi  ixtisoslashtirishdir.