Pedagogika 015, 6-son Muassis: Nizomiy nomidagi Toshkent

Насриддинов К., Давлетниязов С.
Зарралар физикасини фанлараро алоқадорликда 
ўқитиш масаласи // Физика ва астрономия муаммолари. – Тошкент: ТДПУ, 2010. – Б. 206. 
Насриддинов К., Давлетниязов С.
Элементар зарралар физикаси бўлимини фанлараро 
алоқадорлик асосида ўқитиш // Педагогик таълим. – Тошкент, 2011. – № 6. – Б. 43-48. 
2
Шпольский Э. В.
Атомная физика. – Москва: Наука, 1983. – Т. 1. – С. 19. 

---

PEDAGOGIKA
2015, 6-son
 
 
70 
xatoligi tо‘g‘risida u о‘z maqolasida mulohazalarini bayon qildi. Klassik fizika 
tasavvurlarini tubdan о‘zgartirgan holat kvant fizikasida, ya’ni mikroolamdagi 
atom, yadro kabi kvant-mexanik sistemalarni xarakterlovchi kattaliklarning 
uzlukli qiymat qabul qilishi ekanligiga kelingani bо‘ldi. Vodorod atomi uchun
N. Bor tomonidan taklif qilingan kvantlash qoidalari bunga yaqqol misol bо‘ladi. 
Ikkinchi tomondan, kvant fizikasida zarralar xususiyatlarini belgilovchi 
klassik fizikada uchramaydigan barion zaryadi, lepton zaryadi, spin, izotopik 
spin, g‘alatilik, maftunkorlik, gо‘zallik, haqiqiylik, juftlik kabi kattaliklarning 
fanga kiritilishi kvant fizikasining о‘ziga xosligini yana ham boyitdi. Bu о‘ziga 
xoslik sxematik kо‘rinishda quyidagicha tasvirlanadi (1-jadval)
1
. 
1-jadval 
1-jadvalga kо‘ra, elektr, barion va lepton zaryadlari, spin, izotopik spinning 
3-proyeksiyasi kabi kvant sonlari universal xarakterga ega bо‘lib barcha turdagi 
о‘zaro ta’sirlarda saqlanadi hamda ular ichki, yashirin fazolarning xususiyatlari 
bilan bog‘liq. Shulardan, elektr, barion va lepton zaryadlarining saqlanish 
qonunlari о‘rganib chiqilgan
2
, lekin spin kvant soni kvant fizikasiga, zarralar 
1
Насриддинов К., Сапаев М., Мансурова М., Джураева Л.
Симметриялар ва сақланиш 
қонунлари // Педагогик таълим. – Тошкент, 2005. – № 3. – Б. 26-28. 
2