Pedagogika 015, 4-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 4-son
 
 
73 
ko‘rgazmalilikni kuchaytirish va undan foydalanish bo‘yicha metodik tavsiyalar 
ishlab chiqish; 
- mavjud Davlat ta’lim standartlari, o‘quv reja va dasturlar asosida o‘quv 
qo‘llanmalar majmuasining yangi avlodini takomillashtirish yo‘llarini ishlab 
chiqish.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, kasbiy sohalarning har biri fizika va 
astronomiya bilan chambarchas bog‘liqdir. Ushbu fanlardagi har bir mavzuni 
kasbiy sohalarga yo‘naltirish o‘quvchilarda fanga bo‘lgan qiziqishni orttiradi va 
ularning “Bu fan bizga nima uchun kerak?” degan savollariga ijobiy javob 
beradi. O‘qitish jarayonini kasbga yo‘naltirar ekanmiz, ayrim sohalar bo‘yicha 
mavzularni o‘qitish jarayonida e’tibor qaratiladigan o‘rinlarga qisqacha to‘xtalib 
o‘tamiz.
Gumanitar fanlar ta’limi va san’at sohasi. Cholg‘u ijrochiligi, aktyorlik, 
vokal cholg‘u, san’atshunoslik, sirk, derijorlik kasblarini egallashda, cholg‘u 
asboblarini tovush to‘lqinlarining tarqalishiga moslab sozlash, tovush 
to‘lqinlarining turli muhitlarda tarqalish tezligini o‘rganish maqsadga 
muvofiqdir. Madaniy-maishiy inshootlarda tovush qattiqligi va sinxronligini 
ta’minlash maqsadida tovush to‘lqinlari rezonansidan, tovush toni, oberton, 
tovush intensivliklarini aniqlashga doir misol va masalalar beriladi.
Rangtasvir, 
grafika, 
dizayn, 
haykaltaroshlik, 
amaliy 
san’at 
yo‘nalishlarining asosini ranglar bilan ishlash tashkil qilsa, “Rang o‘zi nima? 
Uning qanday xususiyatlari bor? Nima sababdan ba’zi narsalar ko‘k, boshqasi 
qizil, yana biri yashil rangli?” kabi savollarga fizika va astronomiya fanlarida 
javob olishadi. Bularning barchasiga sababchi o‘z yo‘lida hamma narsani 
yorituvchi, aniqrog‘i, nurlantiruvchi Quyoshdir
1
. Quyosh nurlarining hayratomuz 
xususiyatlarga ega ekanligi, yomg‘ir tomchilari yoki shishaning egri qirralarida, 
uch qirrali shisha prizmada sinayotgan Quyosh nurlari hosil qilgan kamalakni 
eslatib o‘tamiz. Birinchilardan bo‘lib bu hodisani I. Nyuton kashf etgani, u oq 
rangni prizma yordamida spektrlarga yoyib chiqishga erishgani haqida 
ma’lumotlar beradi. Chizgan rasmlaridagi ranglarning xususiyatlari, qaysi 
ranglarni aralashtirganda qanday rang hosil bo‘lishi, albatta, o‘quvchilar uchun 
qiziqarlidir. 
Ijtimoiy fanlar, biznes va huquq sohasi. Elektron kutubxonalarni tashkil 
qilish va boshqarish, arxivlashtirishni tashkil qilish, bank operatsiyalarini 
bajarish, moliyalashtirish va soliq hujjatlarini kompyuterlashtirish, elektron 
1