Pedagogika 015, 2-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 2-son
 
 
28 
­ talabalarning mustaqil ishlash layoqatlarini faollashtirish, bu jarayonda 
ularning fikrlashlariga erishish; 
­ o‘z-o‘zini boshqarish prinsipiga tayanish asosida talabalarni ijtimoiy 
ahamiyatli faoliyatga jalb etish; 
­ talabalarning layoqatlarini namoyon qilishlari uchun qulay pedagogik 
muhitni vujudga keltirish; 
­ jamoaviy hamda hamkorlikka asoslangan ish shakllaridan foydalangan 
holda talabalarda ijodiy – yaratuvchilik faolligini tarkib toptirish; 
­ bo‘lajak o‘qituvchilarning pedagogik faoliyatlarini mustaqil o‘rganish,
tahlil qilish va mustaqil tarzda o‘z-o‘zini boshqarishga yo‘naltirish kabilar. 
O‘z-o‘zini kasbiy jihatdan rivojlantirishning asosini bo‘lajak o‘qituvchi 
ijodiy faoliyatining asosi sifatida maqsad va mayllar orasidagi ziddiyatlar tashkil 
etmoqda. Bu esa bo‘lajak o‘qituvchining o‘z-o‘zini tarbiyalashi uchun tabiiy 
mayllarning hosil bo‘lishini taqozo etadi. Bo‘lajak o‘qituvchilarda shu tariqa 
ehtiyojlarning vujudga kelishi ularda ijodiy faollikning hosil bo‘lishi uchun 
muhim manba bo‘lib xizmat qiladi. Bu esa bo‘lajak o‘qituvchilarda o‘z-o‘zini 
takomillashtirishga yo‘naltirilgan harakatlar tizimining vujudga kelishi va 
muntazam ravishda o‘z ustida ishlash uchun turtki bo‘ladi. Bunday 
harakatlarning xarakterli jihatlari aksariyat hollarda kasbiy maqsadlar mazmunini 
aniqlashga xizmat qiladi. Boshqa tomondan yondashganda, pedagogik faoliyat 
bo‘lajak o‘qituvchi ko‘z o‘ngida shaxsiy, chuqur anglangan qadriyat sifatida 
namoyon bo‘lar ekan, unda o‘z-o‘zini takomillashtirish, ijodiy faoliyat ko‘rsatish 
ehtiyoji vujudga keladi. 
Mutaxassislar bo‘lajak o‘qituvchilardagi o‘z-o‘zini baholashning ikki xil 
usulini ajratib ko‘rsatadi. Birinchi usul o‘z darajasini erishgan natijalarga 
moslashtirish bo‘lsa, ikkinchisi atrofdagilarning u haqidagi hamda o‘zining 
o‘ziga beradigan bahosini o‘zaro qiyoslashdan iborat
1
. 
Biroq mazkur usullardan foydalanishda har doim ham o‘zaro mos baholash 
imkoniyati vujudga kelmaydi. Ba’zi hollarda talabalar o‘zlariga haddan tashqari 
yuqori baho beradi. Asosan, o‘z oldilariga yuqori darajadagi vazifalarni qo‘ygan 
talabalar bu sohada qiyinchiliklarga duch keladi. Ijodiy faoliyat ko‘rsatadigan, 
1