Pedagogik tadqiqotlarni modellashtirish

Kirish:

Barcha fikrlarni qayd etish uchun bir yoki ikki tinglovchini belgilab olish.
Birinchi bosqich (takliflar ishlab chiqish) davomiyligini belgilash.
Ishtirokchilar vaqt chegaralanganligini va ular tomonidan qis-qa vaqt ichida iloji boricha ko‘proq fikrlar bildirilishi lozimli-gini bilishlari shart. Bu ularni bor imkoniyati doirasida harakat qilishga majbur etadi.
Shu bilan birga , vazifa ham qo‘yilishi kerak. Aqliy hujum oqi-batida qanday aniq natijalarga erishish lozim? Vazifani shunday yozish kerakki, natijada u har doim ko‘rinib tursin.
Ishtirokchilar qanday muammoni echishlari lozimligini aniq tasavvur qilishlari shart. Aqliy hujumda fikrlar tartibsiz bo‘lishi mumkin, biroq vazifalar tartibsizligiga yo‘l qo‘yilmaydi.

3. 
   Asosiy qism:
   

«Aqliy hujum»ning birinchi bosqichida guruhga muhokama uchun muayyan muammo beriladi, ishtirokchilar muammo yechimi yuzasidan navbatma-navbat qisqa va aniq shaklda har qanday takliflarini bildirishadi, o‘qituvchi barcha takliflarni (ularni amalda qo‘l-lashga yaroqliligini tanqid qilmagan holda) yozib boradi (doskaga, plakatga).
«Aqliy hujum»ning ikkinchi bosqichida muammo yechimi yuzasi-dan bildirilgan takliflar muhokama qilinadi. Guruh bildirilgan takliflar ichidan xohlagan birini amalda qo‘llash imkoniyatini topishi yoki uni takomillashtirish yo‘lini belgilashi kerak. Mazkur bosqichda diskussiyaning turli shakllaridan foydalanish mumkin.
«Aqliy hujum»ning uchinchi bosqichida guruh oldindan keli-shilgan printsipga ko‘ra natijalarni e’lon qiladi:
– eng yaxshi yechim,
– bir muncha nisbatan yaxshi takliflar;
– eng noodatiy yechim va hokazo.
O‘qituvchi bildirilgan fikrlarga o‘z munosabatini bildiradi. «Aqliy hujum»ni amalga oshirish uchun ishtirokchilarni bir nechta guruhlarga bo‘lish mumkin:
– takliflarni ishlab chiquvchilar (ular muammoni echishga yo‘naltirilgan turli fikrlarni bildirishadi);
– tanqidchilar (ular bildirilgan takliflardan salbiy jihat-larni topishga harakat qilishadi);
– tahlilchilar (ishlab chiqilgan takliflarni (tanqidiy fikr-larni inobatga olgan holda) aniq real sharoitlar bilan bog‘laydi-lar) va boshqalar.
Muammoning yechimi yoki uning muhokamasi uchun 1o-15 daqiqa vaqt chegarasini belgilash maqsadga muvofiq.
«Aqliy hujum»ni boshqarib boruvchi o‘qituvchi:
– shovqin-suron bo‘lmasligi uchun takliflarni ishlab chiquvchi-larga navbatma-navbat so‘z beradi. Aqliy hujum ishtirokchilari o‘z fiklarini bildirishlari uchun teng imkoniyatga ega bo‘lishlarini nazorat qiladi;
– hushmuomalalik, lekin qat’iyat bilan taklif ishlab chiquvchi tinglovchi tomonidan bildirilayotgan fikrlar boshqa tinglovchilar tomonidan tanqid qilinishiga barham beradi.
Fikrni o‘ldiruvchi (idea killers) odatiy gaplar va ularga qanday javob berish kerak:
– Bundan hech narsa chiqmaydi. — «Albatta, bu fikr shakllanti-rilmasa, undan hech narsa chiqmaydi».
– Bu haddan tashqari. — «Nima qilibdi?».
– Buning nimasi o‘ziga xos? — «Buning o‘ziga xosligi bu tak-lifni ilgari hech kim bildirmaganligida».
– Buni xohlagan odam o‘ylab topishi mumkin. — «To‘g‘ri» va hokazo.