Pedagogik nazokat va odob-axloq

Pedagogik adolat – muayyan voqea-hodisa, jarayon hamda shaxs xatti- harakatlarini ularning tub mohiyatiga ko‘ra haqqoniy baholash bo‘lib, u tarixiy shart- sharoit va ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar bilan belgilanadi. Adolatning axloqiy jihati insonlararo muomalada bir xil munosabatda bo‘lishni, bir-birining izzat-nafsiga tegmaslikni, axloq-odob qoidalariga rioya qilishlikni bildiradi”⁴. Qolaversa, adolat insoniy qadr-qimmat bilan uning jamiyat tomonidan tan

olinganligi, mavjud axloqiy qoida va majburiyatlar o‘rtasidagi o‘zaro mutanosiblikni tavsiflashga xizmat qiladi.

3. 
   Pedagogik majburiyat – jamiyat tomonidan o‘qituvchi shaxsiga, u tomonidan bir qator pedagogik majburiyatlarning bajarilishiga nisbatan qo‘yiladigan talab va axloqiy yo‘l-qo‘riy, ko‘rsatmalar majmuasi. Pedagog kasbiy faoliyatni tashkil etishda quyidagi majburiyatlarni bajara olishi zarur: muayyan mehnat
   

⁴ Ўзбекистон Миллий энциклопедияси. 1-том. – Тошкент: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат илмий нашриёти, 2000. – 134-бет. vazifalarini, asosan, aqliy mehnat vazifalarini amalga oshirish; o‘quvchilar, ularning ota-onalari, hamkasblar bilan o‘zaro munosabatni to‘g‘ri tashkil etish; tanlagan kasbiga, o‘quvchilar va pedagogik jamoaga hamda jamiyatga bo‘lgan shaxsiy munosabatini chuqur anglash. Pedagogik majburiyatlar sirasida, yana shuningdek, kasbiy faoliyatni tashkil etishga ijodiy munosabatda bo‘lish, o‘ziga nisbatan talabchanlik, kasbiy bilimlarini boyitib va pedagogik malakasini oshirishga intilish, o‘quvchilar va ularning ota-onalari bilan o‘zaro hurmatga asoslangan va talabchan munosabatni o‘rnatish, murakkab pedagogik nizolarni ijobiy hal qilish ko‘nikmalarini o‘zlashtirish kabilarni ham ko‘rsatish zurur.

4. 
   Pedagogik obro‘ – bu pedagogning o‘quvchilar, ularning ota-onalari, pedagogik jamoa, shuningdek, jamiyat tomonidan e’tirof etilgan axloqiy maqomi. Pedagog o‘zi tomonidan qozongan obro‘ga tayanib, o‘quvchi (talaba, tarbiyalanuvchi)larning hulq-atvorlarini boshqaradi, ularning ishonchlarini qozonadi. Pedagogik obro‘ pedagogning ma’naviy-axloqiy va pedagogik-psixologik tayyorgarligini ham ifodalaydi. Pedagog ega bo‘lgan obro‘ darajasini uning chuqur bilimi, zakovati, mahorati, o‘z ishiga bo‘lgan munosabati va boshqalar belgilaydi.
   

2.