Pedagogik nazokat va odob-axloq

Pedagogik jarayonning turli bosqichlarida o‘qituvchi odobi va nazokatining namoyon bo‘lishi. O‘qituvchining muloqot odobi – o‘qituvchining pedagogik jarayonda o‘quvchilar, ota-onalar, vasiylar va hamkasblari bilan tashkil etadigan muloqotda odob qoidalariga rioya etish darajasi.


O‘qituvchi va o‘quvchining o‘zaro hamfikrliligi – pedagogik jarayonda o‘qituvchi va o‘quvchilar qarashlari, intilishlari, maqsadlarining o‘zaro bir-biriga mos, muvofiq kelishi. O‘qituvchi va o‘quvchining o‘zaro hamkorligi – pedagogik jarayonda ko‘zlangan maqsadga erishish yo‘lida o‘qituvchi va o‘quvchilarning birgalikda, manfaatlar tengligi, o‘zaro hurmat asosida faoliyat olib borishlari. O‘qituvchi va o‘quvchi munosabatidagi qiyinchiliklar – pedagogik jarayonda o‘qituvchi va o‘quvchi munosabatlarining oson, bir maromda, nizolarsiz kechmasligi.
⁶ Большая психологическая энциклопедия / Самое полное современное издание. – Москва: Эксмо, 2007. – С. 420.‘qituvchi va o‘quvchi munosabatidagi qiyinchiliklarni bartaraf etish yo‘llari – pedagogik jarayonda oson, bir maromda, nizolarsiz kechmaydigan o‘qituvchi va o‘quvchi munosabatlarining oldini olish, ularni bartaraf etishna qaratilgan xatti- harakat, amaliy harakat.
Bo‘lajak o‘qituvchilarda pedagog odob va nazokat sifatlarini shakllantirish – bo‘lajak o‘qituvchilarda pedagog odob va nazokat to‘g‘risidagi tushunchalarni hosil qilish orqali ularda amaliy ko‘nikma va malakalarni tarkib toptirish.
Shunday qilib, kasbiy faoliyatda o‘qituvchining pedagogik odob va nazokatga ega bo‘lishi ta’limiy-tarbiyaviy vazifalarni hal qilishda muhim ahamiyatga ega. O‘qituvchining pedagogik odobi uning mavjud ijtimoiy-axoloqiy me’yorlarga rioya qilishi bilan belgilansa, pedagogik nazokati muomala, yurish-turish, xulq-atvorda o‘zaro uyg‘unlikka erisha olishida ko‘zga tashlanadi. O‘quvchilar bilan muloqotda o‘qituvchining ularga bo‘lgan yoqtirishi (simpatiyasi) va hamdardligi (empatiyasi) pedagogik maqsadlarga erishish uchun zarur sharoitni yaratadi. Ta’lim, tarbiyaviy ishlar jarayonini boshqarishda ham o‘qituvchining pedagogik odob va pedagogik nazokatga egaligi uning muvaffaqiyatini ta’minlovchi omillardan biri sanaladi.