“Педагогик назокат ва одоб-аҳлоқ”

У ўқувчилар ҳатти-ҳаракатини тўғри идрок этиши, вазиятларни олдиндан кўра билиши, тарбиявий методларни ўз ўрнида қўллаши, ўқувчилар билан муомалада босиқлик, сабр, миллий анъана ва турмуш тарзимиздан келиб чиққан мурувват ва ҳиммат, одамийлик ва меҳр-оқибат туйғуларини кўрсата олиши шарт.

Ўқитувчи хулқ-атворида педагогик назокат жамият тараққиёти натижасида узлуксиз сайқалланиб боради:

• педагогик назокат ўқитувчининг бутун педагогик фаолиятида сайқалланиб такомиллашиб борувчи жараён;
• педагогик назокат одатда тугалланган шаклга эга бўлмай, инсоний фазилатлар эвазига узлуксиз бойиб боради;
• ўқитувчи педагогик назокатнинг таркибий қисмларини ижтимоий муҳитга ва одамларнинг яшаш тарзига, урф-одатига қараб ўзгартириши мумкин;
• ўқитувчи педагогик назокатнинг нозик қирраларини чуқур эгаллашга доимо интилиши талаб этилади;
• педагогик назокатни ўқитувчи ҳар бир ўқувчи билан ўзаро муносабатда ўзи учун энг қулай шаклга келтириб, маълум бир мувозанатда сақлаши лозим.

Ўқувчилар билан муносабатларда педагогик назокатни қўллаш натижасида:

• ўқитувчи ўқувчиларнинг характерини, ички дунёсини яхши билиб олади, шундагина ўқувчилар билан муносабатда хушмуомалали бўлиш имкониятлари пайдо бўлади;
• ўқитувчи ўқувчилар билан чин кўнгилдан бир-бирига яқин бўлади, баъзи дақиқаларда эшитмаслиги керак бўлган уларнинг гапларини эшитмасдан ўтиб кетиши мумкин, негаки ўзгалар гапини тинглаш одобсизликдир;
• ўқитувчи баъзан ўқувчилар жамоасининг кундалик ишларига аралашмаслиги, жамоада рўй берадиган баъзи кўнгилсиз ҳодисаларни ижобий ҳал этишни улар зиммасига ҳавола этиши мумкин.

Ўқувчи руҳиятига ижобий-тарбиявий таъсир этиш йўлларини билиш ўқитувчиларнинг кундалик фаолиятига айланиши лозим:

• ўқувчиларни чин кўнгилдан севиш, ўз муҳаббатини ўзаро муносабатда кўрсата олиш;
• ўқувчилар хулқи ва руҳиятидаги яширин ички туйғуларни англашга ҳаракат қилиш, кўриш ва кузатиш;
• синф жамоасидаги ҳар қандай шароит ва муҳитга мослашиш;
• синф жамоаси билан ўзаро ҳамкорликни таълим-тарбиявий мақсадга мувофиқ йўлини танлаш;
• ўқувчилар билан норасмий суҳбатларда ўз ички ҳиссиётини сездирмаслик, аксинча улар ишончини қозониш.