Педагогик компетентликнинг тузилиши ва мазмуни

Ritm (nutqning vazni) nutqning muhim xususiyati sanaladi, zero, nutq ohangi, to'xtamlar ham tinglovchilarga bevosita kuchli hissiy ta'sir ko'rsatadi. Nutqning ritmi (vazni)ga ko'ra o'quvchiga uzatilaѐtgan bilimlar, o'quv materialining murakkab o'rinlari o'qituvchi tomonidan asta-sekin baёn qilinadi, oson o'zlashtiri- ladigan qismlarini esa nutqni bir qadar tezlashtirib baёn etish mumkin. O'qituvchi o'z faoliyatida aniq, ravon, ma'noli, ifodali nutqni o'zlashtira olishi, bir so'z bilan aytganda nutq Madaniyatini egallashi zarur.

Pedagogik mahoratnegizidapedagogningkasbiy, ya'ni, pedagogic tajribaga ega bo'lishi ham muhim ahamiyat kasb etadi.

O'qituvchilar faoliyatida pedagogic tajribani hosil qilish quyidagi yo'llarga tayaniladi:

1. 
   mustaqil o'qib-o'rganish;
   
2. 
   ilg'or ish tajribalari bilan tanishish;
   
3. 
   ilmy anjumanlarda ishtirok etish;
   
4. 
   o'zaro tajriba almashish;
   
5. 
   hamkorlikda pedagogic izlanishlarni olib borish;
   
6. 
   tajribali Shaxslardan maslahat olish va b.
   

3. 
   Ta'lim jaraёnini samarali boshqarish va pedagogik nizolarni hal etish. Ta'lim jaranida o'qituvchi rejalash- tirish, tashkil etish, boshgarish, nazorat qilish, natijalarni baholash va tahlil qilish kabi vazifalarni bajaradi.
   

Odatda ta'lim jarainini samarali boshgarish o'qituvchilar tomonidan o'quv mashg'ulotlarini ilmiy-pedagogik va amaly- methodology jihatdan to'g'ri tashkilashtirish, olib Boris va natijalarni xolis, tizimli tahlil etishga doir bilim, ko'nikma va malakalarga ega bo'lishiga bog'liq. Shu sababli talabalar (bo'lajak o'qituvchilar) hamda malaka oshirish kurslarining tinglovchilarida bu boradagi bilim, ko'nikma, malakalarni shakllantirish hamda rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi.

O'qituvchi tomonidan ta'lim jaraёnini boshqarish quyidagi bosqichlarda tashkil etiladi (22-rasm):



22-rasm. Ta'lim jarainini boshgarish bosqichlari

O'qituvchi ta'lim jarainini tashkil etishni rejalash- tirish da kalendar tema yoki darslar rejalarini tuzishga e'tibor qaratadi. O'qituvchining ta'lim jarainini tashkil etish dagi roles o'quvchilar oldiga o'quv masalalarini qo'yish, ularning samarali bajarilishi uchun zarur sharoitni yaratishdan iborat. Agarda ta'lim jaranida o'quvchilar faoliatini boshqarish da o'qituvchi uni to'g'ri yo'naltirish vazifasini bajarsa, nazorat o'quvchilar faoliyatining maqsadga muvofiq, samarali tashkil etilishini ta'minlaydi. Ta'lim jaraёni bo'yicha natijalarni baholash va tahlil qilish da o'qituvchi ta'lim jaraёnining qanday kechganligini bilish, yutuqlar omillarini o'rganish, yo'l qo'yilgan kamchiliklarni bartaraf etish choralarini Belgilashga e'tibor qaratishi lozim.

Pedagogy jaraёndagi muhim hodisalardan biri - nizo sanaladi.

Pedagogy nizo bir qator Belgilarga ega. Unga xos bo'lgan asosiy Belgilar quyidagilardir:


- inqiroz;

• 
  anglashilmovchilik;
  
• 
  kutilmagan hodisa;
  
• 
  zo'riqish;
  
• 
  noqulaylik, ichki yoki tashqi xavotir, bartaraf etish qiyin bo'lgan qo'rquv
  

Pedagogy nizolarning kelib chiqishiga muayyan omillar ta'sir etadi. Ular (23-rasm):

23. 
    rasm. Pedagogy nizoni keltirib chiqaruvchi omillar
    

Davomiyligiga ko'ra pedagogic nizolar bir necha turli bo'ladi.

Ularning asosiy turlari quyidagilardir (24-rasm):



24-rasm. Pedagogy nizo turlari
Pedagogy nizolarda adolatsizliklarga, ijtimoiy munosa-batlardagi yakka hokimlikka yo'l qo'yib bo'lmaydi.
Pedagogy nizolarni hal etishda bir qator yo'l tutiladi.
Ular orasida eng samarali yo'llar quyidagilar sanaladi:

1. 
   Nizoning ta'sir doirasini kengaytirmaslik.
   
2. 
   Qulay ye chimlarni taklif qilish.
   
3. 
   Man etilgan usullarni qo'llamaslik, shakllardan foydalanmaslik.
   
4. 
   Shikoyatlar sonini qisqartirish.
   
5. 
   Ikkinchi darajali masalalarni ham uzviy ravishda hal qilib Boris.
   
6. 
   Nizoga kirishgan sub'ektlar shaxsini kamsita- dugan so'zlardan foydalanmaslik
   

Pedagogy nizolarni hal etishda bir qator usullar ham qo'llaniladi. Ular orasida eng samarali usullar quyidagilar Sanaladi (25-rasm):

25-rasm. Nizoni hal qilishning pedagogik va ma'muriy usullari
Pedagoglar pedagogic nizo ishtirokchilariga pedagogic, pedagogik Аrdam ko'rsata olish imkoniyatiga ham ega bo'lishlari zarur. Bu borada ko'rsatiladigan Yardam turlari quyidagilar Sanaladi (26-rasm):

26. 
    rasm. Pedagogy nizo sub'ektlariga ko'rsatiladigan pedagogik-psixologik Yerdam turlari
    

4.