P/cv ni kleman-dezorm metodi bilan aniqlash o’zlashtirish uchun savollar

h1, m	h2, m		
, %
1. 2. 3.
o’rtacha qiymat	X	X			X

12 -MASHG’ULOT
L A B O R A T O R I YA I S H I
ELEKTR O’LCHOV ASBOBLARINI TUZILISHINI, ISHLASHINI O’RGANISH VA AMPERMETRNI DARAJALASH.


O’zlashtirish uchun savollar.

1. 
   Asbobning sezgirligi, tok va kuchlanish bo’yicha bo’lim qiymati deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Elektr o’lchov asboblarining ishlash prinsipini aytib bering?
   
3. 
   Foydalanayotgan elektr o’lchov asboblarini pasportdagi belgilarini tushuntirib bering?
   
4. 
   Ampermetrni va voltemetrni darajalash uchun keltirilgan sxemani tushuntiring?
   
5. 
   Elektr asbobning aniqlik klassi, absolyut va nisbiy xatolik nimani tushuntiradi. Ularni qanday hisoblash mumkin.
   

Javoblar:

1. 
   Elektr o’lchov asboblari asosan ularning sezgirligi, o’lchash darajasi, aniqlik klassi va qaysi sistemaga kirishi bilan xarakterlanadi. Bu xarakteristikalar asbobning shkalasida maxsus belgilar orqali ko’rsatiladi. Har qanday elektr o’lchov asbobi ko’zg’aluvchan va ko’zg’almas qismdan iborat bo’ladi. Qo’zg’aluvchan qismining siljish kattaligiga qarab o’lchanayotgan tok, kuchlanish, quvvat va boshqalarning qiymati haqida mulohaza yuritiladi.
   
2. 
   Ishlash prinsipiga qarab elektr o’lchov asboblari quyidagi sistemalarga bo’linadi: magnitoelektrik, elektromagnetik, elektrodinamik, issiqlik va boshqalar. Magnitoelektrik sistemadagi asboblarning ishlash prinsipi, qo’zg’aluvchan g’altakdan o’tayotgan tokning magnit maydoni bilan o’zgarmas magnit maydonning o’zaro ta’siriga asoslangan.
   
3. 
   

   Magnitoelektrik
   Elektromagnit
   Elektrodinamik
   Tashqi magnit maydonidan himoyalangan
   Asbob gorizontal holatda ishlaydi
   Tashki elektr maydonidan himoyalangan
   Asbob vertikal holatda ishlaydi
   Aniqlik klassi
   Asbob o’zgarmas tokni o’lchash uchun mo’ljallangan
   Asbob o’zgaruvchan tokni o’lchash uchun mo’ljallangan
   Asbob izolyaciyasi sinalgan kuchlanish, Kv.

4. 
   Voltmetrni darajalash uchun ma’lum qiymatli kuchlanishlar berish va voltmetrning ko’rsatishlarini shu kuchlanishlarning qiymatlariga taqqoslash kerak. Buning uchun etalon voltmetrdan foydalanish kerak. Etalon voltmetrni aniqlik klassi darajalanayotgan asbobning aniqlik klassiga teng yoki undan yuqori bo’lishi kerak. Bu ishda V_g darajalanayotgan voltmetrning shkalasi millivoltmetr yordamida tekshiriladi.
   
5. 
   

Asbobning aniqlik klassi uning korpusiga yozib qo’yilgan 0,1; 0,2; 0,5; 1,0; 1,5; 2,5; raqamlar orqali belgilanadi. Bu raqamlar strelkaning butun shkala bo’yicha maksimal og’ishida kuzatilgan xatolikning prosentlaridagi ifodasidir. Ko’rsatilgan klassdagi asbobning aniqlik darajasi % formula bilan ifodalanadi. Bu yerda -prosent hisobida keltirilgan xatolik. x_m - asbobning eng katta ko’rsatishi (o’lchash chegarasi). x - eng katta absolyut xatolik. Kichik bo’limlarga mos keluvchi qiymat o’lchanganda katta nisbiy xatoga yo’l qo’yiladi. Masalan: 75mA gacha darajalangan milliampermetr bilan 30mA tok o’lchangan bo’lsin, aniqlik klassi 0,2 bo’lsa, yo’l qo’yilgan xatolik 0,2% bo’ladi. Bunday asbob bilan 0....0,75 mA gacha bo’lgan har qanday tokni o’lchashdagi eng katta absolyut xatolik

bo’ladi. Nisbiy xatolik esa


ni tashkil qiladi.