Paxta va kanop uslubiy qo'llanma 2017 Yangi

BIRINCHI AJRATISH. 
Namunadan: tugunchaklar, kombinasiyalashgan tugunchaklar, pishmagan va
maydalangan chigit, pishmagan tola plastigi va yirik iflosliklar ajratiladi va plastmass 
idishchalarga joylashtiriladi. Ajratishda ajralgan mayda iflosliklar, yirik iflosliklar
yig'ilgan idishchaga qo'shiladi. Xar turdagi iflosliklarni massasi aloxida +- mg 
aniqlakda o'lchanadi va keyin massalar yig'indisi (10
s
) xisoblanadi. Shu bilan birga 
nuqson va iflos aralashmalardan tozalangan tola xam +- 1mg aniqlaikda topiladi, va
massasi (m
g
) aniqlanadi. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

IKKINCHI AJRATISH
. 
Birinchi ajratish natijasida olingan toza tolaning o'n joyidan nuqson va iflos 
aralashmalarning massaviy ulushi 5 % gacha bo'lganda 0,05 mg ga teng, nuqson va 
iflos aralashmalar massaviy ulushi 5 % va undan yuqori bo'lganda 0,1 mg ga teng 
qilib ikkinchi ajratish uchun massa miqdor (10
d
) tanlanadi. 10
d
massadan tolali qobiq 
va mayda iflosliklar ajratiladi va aloxida +- 0,1 mg aniqlikda massasi o'lchanadi. Shu 
aniqlkda ikkinchi ajratish natijasida olingan toza tolaning massasi m
v
xam o'lchanadi. 
UCHUNCHI AJRATISH. 
m
v 
massadagi paxta tolaning bir necha joyidan nuqson va iflos aralashmalar 
massaviy ulushi 5 % gacha bo'lganda 0,2 m
g
ga, nuqson a teng qilib m
y
massadagi
miqdor ajratiladi. m
y 
massadagi tugunchalar ajratiladi keyin 0,05 mg aniqlikda
massasi o'lchanadi. 
SINOV NATIJALARINI XISOBLASH. 
Nuqson va iflos aralashmalar miqdorini AX va FM-30 tpidagi paxta
analizatori yordamida aniqlash. Paxta analiztorida sinov o'tkazilganda nuqson va iflos
aralashmalar miqdori (P) foizlarda quyidagi formula bo'yicha xisoblanadi:
K
m
m
P
h
g
⋅
⋅
=
100
(1) 
bu yerda: m
g 
– ajralgan nuqson va iflos aralashmalarning massasi, gr: 
m
h 
– sinash uchun olingan namunaning massasi, gr: 
K – standart (etalon) namuna yordamida aniqlanadigan paxta 
analizatorining shaxsiy koeffisiyenti. Sinov natijasi sifatida 1,1 punktda ko'rsatilgan 
ruxsat etilgan farkdan oshmagan, ikki parallel aniqlangan natijalarinng o'rta arfmetigi
qabul qilinadi. Ruxsat etilgan faktlardan yuqori bo'lgan xloda uchichi sinov
o'tkaziladi. Bu xolda sinov natijasi qilib uchta parallel sinov natijalarining o'rta 
arifmetigi kqabul qilinad. Xisoblash ikkinchi o'nlik belisigacha aniqlik bilan amalga
oshiriladi, va birinchi o'nlik belgisigacha yaxlitlanadi. Nuqson va iflos aralashmalar 
miqdorini qo'lda ajratib aniqlash. Nuqson va iflos aralashmalarning xar bir turini (X) 
foizlarda quyidagi formula bilan xisoblanadi. 
100
⋅
⋅
=
h
i
i
i
m
K
m
X
(2) 
bu yerda: m
i
– namunani ajratish natijasida yigilgan nuqson va iflos aralashmalar 
turining massasi, gr. 
m
h
– 5,2 punktga muvofiq sinash uchun olingan namunaning 50gr yoki 10 
gr ga teng bo'lgan massasi: 
K
i
– ikkinchi va uchunchi ajratishda namunaning massasini kamayishini 
xisobga oluvchi koeffisiyenti. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

K
i
– koeffisiyentining sinash uchun olingan namunaning massasi va 
ajratish etapiga bog'liq kattaliklari 11-jadvalda keltirilgan. 
11-jadval 
Namknaning ajratish
etapi 
Sinash uchun olingan namunaning g lardagi
massasida namunaning masasining kamaysh 
koeffisiyenti K
2
50 
10 
Birinchi
1 
1 
Ikkinchi 
20 
10 
Uchinchi 
100 
20 
Paxta tolasi namunasidagi nuqson va iflos aralashmalarning yakuniy massaviy 
ulushi (P) xamma X
i
qiymatlarni jamlab foizlarda quyidagi formula bo'yicha
xisoblanadi. 
∑
=
=
n
i
i
X
P
1
Xisoblash ikkinchi o'nlik belgisigacha aniqlikda amalga oshiriladi va birinchi
o'nlik belgigacha yaxlitlanadi. 
2-Ilova A (ma'lumotnoma)