Paxta va kanop uslubiy qo'llanma 2017 Yangi

1000 dona chigit vaznini aniqlash. 
Namunalar o’rtasidagi mumkin bo’lgan farq 0,5 %. Har birida 1000 dona 
chigiti bo’lgan, ma’lum g’o’za naviga xos chigit partiyasi umumiy namunasidan 2 ta 
katta namuna tayyorlanadi. Bu 2 ta namunaning har qaysisidan 100 tadan chigit 
namunasi ajratib olinadi. Olingan 100 talik namunalar alohida tortiladi. So’ngra bu 
namunalar ikkalasi qo’shilib, 10 soniga ko’paytiriladi. 
Masalan:
1-namunadagi chigitning og’irligi 12,0 gr; 
2-namunadagi chigit og’irligi esa 12,5 gr. 
Bularning o’rtacha og’irligi 12,25 gr. Tahlil natijalariga ko’ra shu ikkala 
namunalar o’rtasidagi farq 0,5 gr bo’ldi. Bu namunalar to’g’ri olingan. 12,25 gr 
og’irlik o’rtacha 100 ta chigitning og’irligini bildiradi. 1000 ta chigitning og’irligi 
12,25 x 10 = 122,5 gr bo’ldi. Demak, shu navga xos bo’lgan partiyadagi 1000 ta 
chigitning og’irligi 122,5 gr ekanligi aniqlandi.
12 + 12,5 
Ch = ------------- = 12,25 x 10 = 122,5 g 
2 
 
 
O`zlashtirish uchun savollar. 
1.
Paxta tolasining chiqishi qaysi omillarga bog'liq? 
2.
Tola chiqishi tolalik indeksiga qay darajada bog'liq? 
3.
Chigit vaznini aniqlashdan maqsad nima? 
4.
Paxta chigiti vaznining yuqori yoki yengil bo'lishi qaysi omillarga bog'liq?
 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

11-Mavzu: Toladagi nuqsonlar va iflos aralashmalar miqdorini aniqlash usuli 
(2-soat) 
 
 
 
Darsning maqsadi: 
Tola namunasidagi nuqsonlar, organik va mineral iflos 
aralashmalar miqdorini paxta analizatori hamda qo'l yordamida aniqlashni o'rgatish.
 
O'lchashning xatolik me'yori. 
Ikki namunaning sinov natijalari orasidagi ruxsat etilishi tafovut (usulning 
o'xshashligi) paxta analizatorlarida qo'shilmalaridan oshmasligi kerak. Nuqsonlar va 
iflos aralashmalarning massaviy ulushi 5,5 dan kam bo'lganda -0,4 % abs; 
Nuqsonlar va iflos aralashmalarning massasaviy ulushi 5,5 % va undan yuqori 
bo'lganda -0,8 % abs. 
Iste'molchi va ta'minlovchi laboratoriya sinovlari orasidagi tafovut, xamda bir 
laboratoriyada ikki operator tomonidan qilingan sinov (usulning tiklanishi) orasidagi 
tafovut 9-jadvalda keltirilgan ko'rsatkichlardan oshmasligi kerak. 
9-jadval.