Патологик

 
18.8. 
ИЧАКДА ОВҚАТ ҲАЗМ ҚИЛИШНИНГ БУЗИЛИШИ 
 
Дуоденумга ўт тушиши бузилишидаги овқат ҳазм қилиш. 
12-
бармоқли ичакка етарли миқдорда ўт тушмаса гипохолия, умуман тушмаса 
ахолия дейилади. Болаларда умумий ўт йўлига жисмларни тушиб қолиши, гижжалар 
билан тиқилиб қолиши, унинг чандиқ билан тешилиши, ўсмалар, жигар дарвозаси 
лимфатик тугунларнинг катталишиши юз беришида юқоридагиларга олиб келади. 
Янги туғилиган ва она кўкраги билан озиқланадиган болаларда ичакка ўт тушиши 
бузилишига қўйидагилар сабаб бўлади: ўт йўллари атрезияси ҳалқасимон ошқозон 
ости безида ва умумий ўт йўлининг эзилиши, гемолитик касалликлар, ўтнинг 
қуюқлашишига сабаб бўлади. 
Гипо ва аҳолияда ичакда ҳазм қилиш бузилади. Агарда ўт бўлмаса, панкреатик 
шира таркибидаги липаза кам фаол бўлади, натижада ёғлар эмулсияланмайди ва 
уларнинг липолитик ферментлар билан контакти бузилади. Ёғ кислоталари сўрилиши 
бузилади. Уларнинг сўрилиши учун ўт кислоталари керак бўлади. Ёғда эрувчи 
витаминларнинг ҳам сўрилиши бузилади. Ёғ ҳазм бўлиши бузилгандан кейин стеорея 
(steor-
ёғ, rhoe-оқим) юз беради, яъни ахлат таркибидаги ёғнинг миқдори кўпаяди; 70-
80% 
ейилган ёғ ахлат билан ажратилади, аҳлат Билан чиқиб кетади. Парчаланмаган 
ёғлар ичак масасини ўраб олади, натижада уларга протеолитик ферментлар таъсири 
камаяди. Ўт кислоталари етишмовчилиги эпителийларнинг сўрилиш қобилияти 
кучайтиради, бу ичак ҳужайралари томонидан химус таркибидаги витаминларни 
адсорбцияси ва девор ҳазм қилиши бузилишига олиб келади. Натижада сўрилиш 
маҳсулотлари концентрацияси камаяди. 
Гипо ва ахолияда карбонсув, оқсил, ёғларнинг ҳазмланиши бузилади. Ҳазм 
қилинмаган ёғлар билан бирга ёғда эрувчан витаминлар ҳам йўқотилади. 

---

421 
Гиповитаминоз ривожланади. Д витамин ўзлаштирилмаслиги рахитга, К 
витакминнинг етишмаслиги қон ивувчанлиги пасайишига ва А витамининг 
етишмаслиги тери ва шиллиқ қаватларнинг қуруқлашишига олиб келади.
Ўт ичак перистальтикасини стимуллайди, у етишмаганда ич қотиш юз беради. 
Йўғон ичакда ачиш ва чириш зўраяди, агарда ўтнинг бактерицид ҳусусияти 
етишмаса, организмда интоксикация юз беради.