Passajirlar tashishning asosiy elementlari dars Oquv maqsadi

SHahar avtobus marshrutlarida harakatni tashkil etish

1. 
   Passajirlar tashish avtomobil transporti
   

Transport turlaridan qatiy nazar passajirlar tashishni tashkil etishda ularga bir xil talablar qo'yilgan bo'lib, unda passajirlarni qisqa vaqt ichida manzillarga yetkazib qo'yish, transport vositalarining butun marshrut davomida aniq harakati, transport vositalaridan yuqori madaniyat bilan xizmat etish, iloji boricha harajatlarni tejamli sarflash talablari qo'yiladi.
Passajirlarni ko'plab tashuvchi transportning boshqa turlariga nisbatan passajirlar tashuvchi avtomobil transportining bir qancha afzalliklari bor. Bunday afzalliklarga eng avvalo, passajirlar tashuvchi avtomobil transportining yuqori darajali manevrchanligi, ya'ni passajirlarni ish va yashash joylariga yakinlashtirib yetkazib borish xususiyati, takomillashtirilgan va qattiq qoplamali yo'llarda yer usti passajirlar tashuvchi boshqa transportlarga nisbatan yuqori harakat tezligiyu, zarur bo'lganda shahar ichi marshrutlarning bir qismini dam olish kunlari shahar atrofi xordiq chiqarish joylariga boruvchi, shahardan tashqilarini esa uning aksi, kerak bo'lganda shahar ichi va shahar atrofi marshrutlaridagi bir qism avtobuslarni ekspress harakatiga o'tkaza olinishi.
Avtobuslarda passajirlar tashishning yana bir asosiy afzalligi bu zarur bo'lganda yangi marshrutlari tez ishga tushura olinishidir. Me'yordagi yo'l sharoitlari bor joylarda yangi avtobus marshrutlariga qo'shimcha ishlar qilinmasdan, masalan, yo'l sharoitlari, elektr podstantsiyasi, kontakt shahobchalari kabilarsiz ishga tushirish mumkinligi. Bunday qurilmalar tramvay va troleybus marshrutlari uchungina zarurdir. Yangi ochilgan avtobus marshrutlariga qilingan katta harajatlarni nisbatan qisqa davr ichida qoplanishi mumkin.
Passajirlar oqimi siyrak bo'lgan va 200-300 km masofalarda avtobus transportida temir yo'l passajir transportiga nisbatan kam harajat qilinishi bilan birga, passajirlarga ko'p qulayliklar yaratiladi, masalan, ularni zarur manzillargacha yetkazish bilan birga marshrutlardagi harakatlarni tez-tez tashkil etish kabilar bilan ajralib turadi.
Avtobus transportining eng katta kamchiligi mehnat unumdorligining shahar atrofidagi temir yo'l passajir transporti, tramvay va troleybuslarga nisbatan kichikligi hamda ishlatuvchi yoqilg'i qimmatligi bilan bog'liq ekspluatatsion xarajatlarni kattaligi va atrof muhitni zaxarli moddalar bilan yuqori darajada ifloslashligi va boshqalar kiradi.

2. 
   Marshrut (yo'nalishlar)lar tizimi va haydovchi mehnatini tashkil etish
   

Marshrut (yo'nalish) tizimi deyilganda shahar, tuman yoki viloyat xududidagi barcha turdagi passajirlarni ko'plab tashuvchi marshrutlar yig'indisi tushiniladi.