I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

IV-BOB.  ELASTIKLIk VA UNI HISOBLANISHI

6

 

 

Faraz qiling  Amerikada ba’zi hodisalar benzin narxini oshiradi.  Bu dunyoni 

neft  bilan  ta’minlashga  halaqit  beradigan  o`rta  sharqdagi  urush,  neft  talabini 

oshiradigan  Xitoy  iqtisodiyotidagi  portlash  yoki  Kongress  tomonidan  joriy 

qilingan  benzinga  yangi  soliqlar  bo`lishi  mumkin.  Qo`shma  Shtatlardagi 

iste’molchilar bunday yuqori narxga qanday munosabatda bo`ladi? 

   Keng  miqyosda  bu  savolga  javob  berish  oson. Iste’molchilar  kamroq  sotib 

olishadi.  Bu  oddiygina  talab  qonunidir.  Lekin  siz  aniqroq  javob  xohlashingiz 

mumkin.  Benzin  iste’moli  qanchagacha  tushushi  mumkin?  Bu  savolga  elastiklik 

tushunchasidan foydalangan holda javob berish mumkin. 

   Elastiklik  bozordagi  o`zgarishlarga  qancha  sotuvchi  va  xaridorlar    javob 

qaytarganliklarini  o`lchaydigan  birlik.  Ba’zi  hodisa  yoki  siyosat  bozorga  qanday 

ta’sir qilayotganini  o`rganayotganda,  nafaqat uning  ta’sir    yo`nalishini,  qolaversa 

ularning  ko`lamini  ham  baxslashamiz.  Elastiklik  ko`plab  hollarda  foydali 

hisoblanadi. Biz buni bo`lim oxirigacha ko`rib chiqamiz.  

   Davom  etishdan  oldin,  siz  benzin  haqidagi  savolning  javobiga 

qiziqayotgandirsiz.  Ko`plab  tadqiqotlar  benzin  narxlariga  iste’molchilarning 

munosabatini  o`rganishgan  va  ular  qisqa  muddatdan  ko`ra  uzoq  muddatda  talab 

miqdori kam bo`lishini aniqlashgan. Benzin narxida 10 % o`sish uning iste’molini 

bir yildan so`ng 2.5 % ga, besh yildan keyin esa 6 % ga tushiradi. Chunki odamlar 

kamroq mashina haydashadi va yoqilg`i tejaydigan mashinalardan foydalanishadi. 

Bu ikki hodisa talab egri chizig`ida va uning elastikligida aks etadi.