I. A. Bakieva, X. S. Xadjaev, M. Z. Muhitdinova., Sh. Sh. Fayziyev. Mikroiqtisodiyot

 

 

3-rasm. Raqobatlashgan mehnat bozorida mehnat narxining uning 

miqdoridan bog`liqligi. 

 

 W 

L 

*

e

W

 

0

 

*

e

L

 

S

L

=MRC 

E 

MRP

L

=D 

---

 

334 

Mehnatga  bo`lgan  talab 

,

L

D

L

MRP

  chizig`i  bilan  ustma-ust  tushadi. 

L

D

talab 

chizig`iga  ko`ra,  mehnat narxi  pasaygan sari  unga bo`lgan talab  ham  ortib boradi 

va aksincha. Mehnat bozorida ishchi kuchiga talab - bu firmalarning ishchi kuchiga 

talabidir. Taklif ishchilar tomonidan bo`ladi. 

Mehnat bozori raqobatlashgan bo`lgani uchun mehnat narxi bozor tomonidan 

shakllanadi va unga bozor sub’ektlari ta’sir qila olmaydi (raqobatlashgan iste’mol 

bozoridagi kabi). Bu barcha ishchilar qaysi firmada ishlashidan qat’iy nazar, bir xil 

ish haqi oladi va firmalar bu narxni oldindan berilgan narx sifatida qabul qiladilar. 

Shuning  uchun  ham  alohida  firma  uchun  mehnat  resurslari  taklif  chizig`i 

gorizontal, ya’ni u absolyut elastik. 

3-rasmda  raqobatlashgan  mehnat  bozoridagi  muvozanat  nuqta  E  nuqta  bilan 

ifodalanadi.  Muvozanat  ish  haqi 

*

e

W

  bo`lganda  foydani  maksimallashtiradigan 

mehnat resurslari miqdori 

*

e

L

ga teng bo`ladi. Ishchi chekli unumdorlik nazariyasiga 

ko`ra,  mehnatning  to`liq  mahsulotini  oladi.  Shuning  uchun  firmaning  mehnat 

uchun chekli harajati 

MRC

 ish haqiga teng.  

L

MRP

W

MRC





*

,  

bu erda 

MRC

 - firmaning mehnatga bo`lgan chekli harajati.  

Raqobatlashgan  mehnat  bozorida  har  bir  ishchining  ish  haqi 

*

e

W

  ga  teng 

bo`lgani  uchun,  firmaning  ishchilarga  beradigan  umumiy  ish  haqi  harajatlari 

*

*

0

e

e

EW

L

to`rtburchak  yuziga  to`g`ri  keladi  (2-rasm).  Ish  haqining  o`zgarishi  ishchi 

kuchiga  bo`lgan  talabni  o`zgartiradi.  Agar  ish  haqi 

0

W

  dan 

1

W

gacha  oshsa  (3-

rasm), yollanadigan ishchilar soni 

0

L

 dan 

1

L

 gacha qisqaradi; agar ish haqi 

2

W

gacha 

pasaysa, ishdagi ishchilar soni 

2

L

 gacha oshadi.  

Mehnat bozorida firma foydasini maksimallashtiradigan shart, ya’ni mehnatni 

chekli daromadliligining ish haqi stavkasiga tengligi iste’mol bozoridagi 

MC

MR



 

shartga o`xshashdir.  

 

---

 

335